Odbijanie

Odbijanie to fizjologiczny odruch, do którego dochodzi w wyniku usunięcia z żołądka połkniętego powietrza. U większości osób jest to naturalne zjawisko i nie świadczy o żadnej chorobie. Jeśli jednak będzie to bardzo nasilone odbijanie, to może oznaczać jakieś poważne schorzenia przewodu pokarmowego, np. niestrawność lub wrzody żołądka.

Co to jest odbijanie?

Odbijanie jest odruchem, dzięki któremu można usunąć z układu pokarmowego (w przełyku lub żołądku), nadmiar zgromadzonego tam powietrza. Wraz z połykaniem jedzenia do żołądka dostaje się kilka mililitrów powietrza. Jeśli posiłek jest bardzo obfity, to takiego powietrza będzie znajdowało się więcej w żołądku po skończonym posiłku. Bardzo często przyczyną odbijania jest pewien nawyk, jakim jest połykanie powietrza w czasie jedzenia i nazywane jest to aerofagią.

Objawy gastryczne, czyli wzdęcia, odbijania i gazy pojawiają się w związku z nieprawidłowo skomponowaną dietą oraz dlatego, że posiłki są źle przygotowywane. Przeważnie dotyczy to produktów ciężkostrawnych i smażonych. Ilość powietrza w żołądku zwiększa się także w związku z piciem napojów gazowanych. Poza tym szybko połykane jedzenie, zwiększa ilość połykanego powietrza.

Jak powstaje odbijanie? Po skończonym posiłku dochodzi do obniżenia napięcia dolnego zwieracza przełyku, a do tego zwiększa się motoryka żołądka. W związku z tym wzrasta ciśnienie w żołądku, a to otwiera wpust żołądka. To z kolei powoduje usuwanie połkniętego powietrza poprzez odbijanie. Jeśli będzie się próbowało wstrzymać odruch odbijania, to może to doprowadzić do pojawienia się wzdęć i bólu brzucha.

Przyczyny częstego odbijania

Bardzo często odbijanie nie jest groźne i nie jest związane z poważną chorobą. Jednak są osoby, u których odbijanie pojawia się wraz z innymi objawami i może wskazywać na jedną z tych chorób:

• niestrawność,
• wrzód żołądka lub dwunastnicy,
• upośledzona motoryka żołądka,
• choroba refluksowa przełyku.

Bardzo często przyczyną odbijania jest odbijanie po posiłku, gdzie połyka się powietrze podczas jedzenia.

Najczęstszą przyczyną odbijania jest właśnie niestrawność, która pojawia się w związku z niedostatecznym trawieniem składników pokarmowych. I wtedy poza odbijaniem pojawia się też ból brzucha, nudności i wzdęcia.

Jeśli przyczyną są wrzody żołądka albo dwunastnicy, to pojawiają się następujące objawy: ból nadbrzusza, mdłości i wymioty oraz uczucie pieczenia w klatce piersiowej. Tutaj odbijanie będzie miało kwaśny lub gorzki posmak, ale też pozostawi taki niesmak w ustach.

Poza tym uczucie kwaśnego lub pustego odbijania daje choroba refluksowa, ale też zgaga i wrażenie cofania się treści pokarmowej. W przypadku upośledzonej motoryki żołądka, która powoduje zaleganie pokarmu, odbijanie ma nieprzyjemną i gnilną woń.

Odbijanie jako objaw poważnych chorób

Odbijanie może również świadczyć o jednej z poniższych dolegliwości chorobowych:

• choroba wrzodowa żołądka- tutaj odbijanie pojawia się przeważnie na czczo albo po trzech godzin po zjedzonym posiłku;
• zawał mięśnia sercowego – poza odbijaniem pojawia się silny ból w klatce piersiowej;
• niestrawność – w tym przypadku odbijanie ma pusty charakter, osoba będzie odczuwała uczucie pełności po spożytym posiłku, poza tym pojawiają się bóle brzucha i wzdęcia;
• choroba refluksowa przełyku – pojawia się odbijanie, a towarzyszą mu kwaśne albo gorzkie płyny. Poza tym chory może mieć również chrypkę, zgagę i suchy kaszel, który nasila się nad ranem;
• zespół jelita drażliwego – odbijanie występuje bardzo wiele razy, a poza tym są epizody naprzemiennych zaparć, biegunek oraz silnego bólu, który jest łagodniejszy po wypróżnieniu. Ponad to mogą pojawiać się nudności i wymioty;
• nerwica – odbijanie w nerwicy jest konsekwencją aerofagii, czyli połykania powietrza;
• celiakia – u chorych z tą chorobą pojawiają się także obfite biegunki wzdęcia, wymioty oraz bóle brzucha, a dzieje się tak po spożyciu produktów z glutenem, który powoduje nieprawidłową reakcję zapalną;
• przetoka okrężniczo – żołądkowa – w tej chorobie dochodzi do cofania się gazów fermentacyjnych z jelita grubego do góry, co jest efektem niedrożności przewodu pokarmowego;
• dolegliwość w postaci tzw. leniwego żołądka – tutaj dochodzi do długotrwałego zalegania treści pokarmowej w żołądku, co sprawia, że w skutek bakteryjnych i fermentacyjnych procesów gnicia pojawiają się dodatkowe ilości gazów, które mają nieprzyjemny zapach.

Diagnoza odbijania

Jeśli poza odbijaniem pojawiają się jakieś dodatkowe objawy, to trzeba udać się do lekarza, aby mógł on wykryć, jaka jest podstawowa choroba. W tym celu wykonuje się następujące badania:

• USG jamy brzusznej,
• kontrastowe badanie radiologiczne przewodu pokarmowego,
• gastroskopia.

USG pozwala ustalić wstępnie chorobę organiczną żołądka lub przełyku. Jednak bardziej dokładniejsze jest badanie kontrastowe, które pozwala sprawdzić motorykę żołądka  pasaż jelitowy. Badanie robi się na czczo, gdzie chory musi połknąć zawiesinę barytu, a później robi się zdjęcie rentgenowskie. Natomiast gastroskopia pozwala jednoznacznie wykluczyć chorobę organiczną. Przez jamę ustną wprowadza się giętki aparat do żołądka. Dzięki temu można dokładnie ocenić błonę śluzową przełyku, żołądka i opuszki dwunastnicy.

Jak przeciwdziałać w domu odbijaniu?

Jest wiele sposobów, które pomogą zwalczyć odbijanie. Najważniejsze jest jedna to, aby jeść posiłki częściej i w małych ilościach. Istotne znaczenie ma jedzenie powoli, odgryzanie małych kęsów i dokładne je przeżuwanie, dzięki czemu do żołądka dostanie się mniejsza ilość powietrza. Podczas jedzenia nie powinno się rozmawiać, stresować i spieszyć.

Ważne znaczenie ma również to, w jakiej pozycji się je. Jedzenie na stojąco sprzyja połykaniu powietrza. Jeśli często dokucza nam odbijanie, to lepiej przestać pić napoje gazowane. Poprawę zdrowia może przynieść wykluczenie z diety produktów, które zmniejszają napięcie dolnego zwieracza przełyku, czyli tłuste potrawy, słodycze, mocna kawa i alkohol, ale też wart rzucić palenie.

Leczenie odbijania

Specjalistycznego leczenia nie będą wymagały przypadki odbijania, które nie są objawem poważnej choroby. Jeśli odbijanie dokucza nam zbyt często, to można zażyć ziołowe leki na niestrawność, a przeważnie te z wyciągiem z mięty pieprzowej, ziela karczocha i ostryżu długiego. Zioła te usprawniają pracę jelit, wspomagają czynność wątroby i dróg żółciowych, ale też pobudzają wydzielanie żółci. Poza tym przyczyniają się do zmniejszenia zaburzenia trawienia poprzez wspomaganie prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego.

Skuteczny i eliminujący nadmiar gazów jest ekstrakt z owoców kopru, a podobne właściwości ma również wyciąg z ziela dymnicy.