Kurcz z pewnością przydarzył się niejednej osobie, a jest to nieoczekiwane skrócenie włókien mięśni gładkich lub poprzecznie prążkowanych. Pojawiają się w związku z działaniem różnych czynników, np. stres, uraz lub przemęczenie fizyczne, a także z innych przyczyn. Jakie są objawy takiego kurczu i czym można go leczyć?

Co to jest kurcz?

Ciało każdego człowieka zbudowane jest z tkanki mięśniowej, a na nią składają się włókna mięśniowe. Dzięki temu, że kurczy się, możliwe jest wykonywanie nawet najmniejszych ruchów. Poza tym mięśnie te pozwalają utrzymać prawidłową postawę ciała, a kurcz powoduje, że dochodzi, np. do zwiększenia napięcia włókien mięśniowych.

Przyczyny kurczu

Przyczyny kurczów mięśni zależą głównie od czynników zewnętrznych oraz od tego, jak są wyćwiczone mięśnie. Wśród przyczyn kurczów wymienia się:

  • przetrenowanie – kurcze mięśni, a także ich ból pojawiają się w związku z przetrenowaniem, co najczęściej dotyczy osób, które nie ćwiczą regularnie, a mogą dotyczyć mięśni nóg oraz przedramion. Jednak kurcze to również przypadłość sportowców, a szczególnie tych, którzy uprawiają sporty wodne. Ma to związek z długotrwałym przebywaniem w jednej pozycji, a także z nadwyrężeniem określonych partii ciała;
  • niedobór soli i minerałów – do prawidłowego funkcjonowania mięśni niezbędny jest potas i magnez. Duże ich ilości można stracić w związku z wypłukiwaniem ich podczas picia dużych ilości kawy czy stosowania diety, która jest uboga w związki mineralne, a także w wyniku stosowania środków moczopędnych. W takim przypadku kurcze pojawiają się nagle i głównie w czasie snu;
  • problemy żylne – wtedy może pojawić się obrzęk łydek lub kostek, ale też lekkie kurcze i bóle;
  • odwodnienie i przegrzanie – wtedy kurcze będą pojawiały się w łydkach, ramionach i mięśniach brzucha;
  • zasiedzenie – to zakładanie nogi na nogę w pozycji siedzącej i to powoduje, że do nóg dopływa mniej krwi. Wtedy mięśnie są niedożywione, a kurcze to ich obrona przed niedoborem składników odżywczych;
  • miażdżyca – w tym przypadku kurcze nie będą silne, ale będą dotyczyły całych nóg oraz bioder. Najczęściej występują po wysiłku fizycznym i są objawem niedożywienia, ale też niedotlenienia naczyń krwionośnych.

Rodzaje kurczów

Można wyróżnić kurcze toniczne, których cechą charakterystyczną jest to, że mięsień utrzymuje się w napięciu przesz dłuższy czas. Tego rodzaju kurcze występują głównie przy poważnych chorobach, np. tężec, zatrucie strychniną oraz zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych.

Są jeszcze kurcze kloniczne, które powstają w wyniku kilku krótkich następujących po sobie skurczów. Pojawiają się one przy takich chorobach, jak udar mózgu, zatrucia, a nawet podczas śpiączki.

Zdarzają się też przypadki, że występują kurcze toniczno – kloniczne, a najczęściej obserwuje się je w przebiegu padaczki i tzw. rzucawki porodowej.

Objawy kurczów

W zależności od miejsca, w którym kurcz się pojawia, może on prowadzić do bolesnego wzrostu napięcia mięśnia albo grupy mięśni, ale też doprowadzić do zmiany kształtu danego fragmentu ciała, a także upośledzenia sprawności ruchowej jakiejś wybranej części układu ruchu. Objawy mogą być następujące:

  • ból krtani i duszność, która jest związana z zamknięciem światła krtani, czemu może towarzyszyć bezgłos lub chrypka, a także uczucie istnienia przeszkody, która znajduje się w górnych drogach oddechowych – są to kurcze mięśni głośni;
  • dochodzi do nadmiernego napięcia mięśni, np. kłopoty z chodzeniem, pływaniem, ból łydek – są to kurcze mięśni kończyn dolnych;
  • objawy są zbliżone, jak przy kurczach mięśni dolnych, ale z  upośledzeniem ich sprawności, a także ruchomości w odpowiednich stawach –  są to kurcze mięśni kończyn górnych;
  • objawy są podobne, jak wcześniej opisane, ale dochodzi do wadliwej ruchomości w stawach biodrowych, w stawach podudzi i stawach kolanowych – są to kurcze mięśni ud i pośladków.

Diagnoza kurczy

Kurcze mięśni są bardzo łatwe do zdiagnozowania i zazwyczaj nie jest konieczna konsultacja z lekarzem. Wystarczy dokładnie obserwować pojawiające się objawy.

Leczenie kurczów

Niestety kurcze to nie jest dolegliwość, którą można leczyć poprzez zastosowanie środków przeciwbólowych. Najbardziej skuteczna metoda łagodzenia kurczów to masaż mięśnia, który boli, a wykonuje się go na ciepło. Pomóc może też rozciąganie bolesnego mięśnia, chociaż to jest trudniejsze do wykonania, ponieważ przeszkadza pulsujący ból. Natomiast sportowcy najczęściej stosują metodę, która polega na ukłuciu napiętego mięśnia, w którym jest skurcz, igłą albo agrafką.

Jak zapobiegać kurczom?

Aby nie mieć kurczów, należy każdego dnia wykonywać ćwiczenia rozciągające, a poza tym ważne znaczenie ma uzupełnianie niedoborów potasu i magnezu w organizmie. Warto też pić duże ilości wody, minimum 1,5 litra dziennie. Podczas ćwiczeń należy pamiętać o tym, aby nie przeciążać mięśni, ale też ważny jest odpoczynek.

Powikłania po kurczach

W przypadku kurczy mięśni do tej pory nie odnotowano żadnych powikłań.