Mimo, iż zainteresowanie jelitami od pewnego czasu przeżywa swego rodzaju renesans, to ciągle tematyka probiotykoterapii dla wielu z nas jest czymś bardzo enigmatycznym. Nierzadko nie mamy pojęcia, jak duży wpływ na nasze zdrowie mają żywe kultury bakterii i ile funkcji można usprawnić dzięki oddziaływaniu probiotyków. Gdybyśmy chcieli w łatwy sposób zamknąć kwestię korzyści stosowania probiotyków, to wystarczyłoby zadanie dwóch pytań, na które można udzielić szybko odpowiedzi:

Kto powinien używać probiotyków? - każdy. Na co będą dobre? - praktycznie na wszystko.

Czym są probiotyki?

Z greckiego, określenie probiotyk oznaczać będzie ,,dla życia". Probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które przyjmowane we właściwych proporcjach przyniosą zdrowotne korzyści. Na przykład żywe kultury bakterii w jogurtach, które są mikroorganizmami probiotycznymi, usprawniają trawienie laktozy zawartej w produkcie u osób mających problemy z jej właściwym trawieniem. Należy przy tym mieć na uwadze, iż właściwie dostosowana dieta i dobrana do niej aktywność fizyczna, stanowią istotne elementy dla zdrowego trybu życia.

Z jakiego powodu probiotyki są tak istotne dla naszego organizmu?

Niestety, obecnie mamy do czynienia z różnymi czynnikami, które oddziałują niekorzystnie na mikroflorę naszych jelit, a więc i na stan zdrowia. Jelita, których powierzchnia po rozłożeniu zbliżona byłaby rozmiarami do kortu tenisowego, są pierwszą barierą pomiędzy zewnętrznym światem a wnętrzem organizmu.

Nasilanie się oddziaływania czynników stresogennych mających związek z codziennymi obowiązkami, niedoborem snu, nieodpowiedniej higieny życia, dietą bogatą w przetworzoną żywność, zastosowaniem różnych używek, przyczynia się bezpośrednio do zmian o charakterze negatywnym w obrębie mikrobioty. Zmianie ulega też stosunek ilościowy prozdrowotnych bakterii na rzecz tych mających negatywny wpływ na stan zdrowia.

Obecnie, celem utrzymywania właściwie działającego ekosystemu jelit, należy dbać o odpowiednią, a przy tym systematyczną kolonizację jelit dzięki dostarczeniu bakterii prozdrowotnych, nazywanych probiotykami. W tym wypadku trzeba działać w sposób celowy i skoncentrować się na dobrym pod względem jakościowym probiotyku, który został właściwe przebadany, ma wystarczającą ilość bakterii i zawiera opatentowane, celowo dobrane szczepy probiotyczne.

Czy czas przyjmowania probiotyków ma znaczenie?

Niektóre firmy zajmujące się produkcją probiotyków zalecają, aby przyjmować suplementy bez wcześniejszego spożywania posiłku, zaś inne razem z jedzeniem. Chociaż żywotność bakterii jest trudna do określenia, niektóre z badań sugerują, iż wybrane mikroorganizmy przeżywają w takiej samej ilości bez posiłku, czy też z nim.

Z drugiej zaś strony, istnieją również i takie, które będą przeżywać najlepiej, jeżeli spożyjemy je do 30 minut przed zaplanowanym wcześniej posiłkiem. Jednakże ciągłość będzie z dużym prawdopodobieństwem ważniejsza, aniżeli to, czy spożywamy probiotyk z posiłkiem czy bez. Przeprowadzone badania pokazują, iż probiotyki wywołują pozytywne zmiany w jelitowym mikrobiomie, bez względu na to, czy są przyjmowane z jakimkolwiek posiłkiem.

Gdzie występują probiotyki?

Probiotyki stanowią jeden spośród istotnych elementów tak zwanej funkcjonalnej żywności, czyli takie, która wykazuje prozdrowotne działanie z naukowym potwierdzeniem.

Tego rodzaju żywnością są chociażby fermentowane mleka, czy też jogurty wzbogacane w dobroczynne bakterie. Coraz częściej możemy również spotkać probiotyczne bakterie, które dodawane są do: soków warzywno-owocowych, napojów na bazie herbaty, tłuszczów do smarowania pieczywa, zaś w krajach wysoce rozwiniętych - również do lodów, gum do żucia, czy też do płatków śniadaniowych. Poza produktami spożywczymi, probiotyki są istotną składową leczniczych preparatów.

W jaki sposób probiotyki wykorzystuje się w lecznictwie?

Hitem ostatnimi czasy są probiotyczne mikroorganizmy, których używa się na szeroką skalę, nie tylko w przypadku konieczności odbudowania mikroflory jelitowej po przebytej antybiotykoterapii, ale także w celu terapeutycznym, między innymi w łagodzeniu, a nawet i w leczeniu wybranych zaburzeń gastrycznych takich, jak chociażby:

nietolerancja laktozy,
zespół jelita drażliwego,
wrzody żołądka spowodowane przez Helikobacter pylori,
biegunki,
zaparcia.

Dużym zaufaniem cieszą się preparaty dla dzieci, które mają problemy z nieregularnym wypróżnianiem się, alergiami na białko, zaparciami i biegunkami. Po zastosowaniu preparatów z odpowiednimi probiotykami, wyżej wymienione symptomy ustępują.

Jakie mogą być ewentualne interakcje i skutki uboczne?

Probiotyki na ogół nie wywołują poważniejszych skutków ubocznych u zdrowych pacjentów. Niemniej jednak, mogą pojawić się niewielkie symptomy, takie jak wzdęcia i gazy, co może po pewnym czasie ulec poprawie, ale przyjęcie probiotyki w ciągu nocy może zmniejszać objawy w przeciągu dnia.

Jeżeli weźmiemy probiotyk, żeby zapobiegać biegunce mającej związek z antybiotykiem, możemy zastanawiać się, czy antybiotyk zabije bakterie zawarte w naszym probiotyku. Nie ma to jednakże większego wpływu na szczepy bakterii, które zostały opracowane celem zapobiegania biegunce mającej związek z zażywaniem antybiotyków.

Jednoczesne przyjęcie antybiotyków i probiotyków jest zupełnie bezpieczne. Jeżeli bierzemy inne suplementy albo leki, najlepiej będzie omówić wcześniej z lekarzem ewentualne interakcje. Dzieje się tak z uwagi na to, iż probiotyki mogą mieć bezpośredni wpływ na skutek ich działania.