Cholera jest to bardzo ostra choroba zakaźna, która przebiega z biegunką i szerzy się epidemicznie. Najczęściej występuje w krajach o niskim standardzie sanitarnym, a przeważnie w krajach tropikalnych. Cholera to choroba układu pokarmowego. Czynnikiem wywołującym cholerę są bakterie z rodzaju Vibrio, czyli przecinkowce.
Co to jest cholera i jakie są jej przyczyny?
Zakażenie cholerą szerzy się drogą pokarmową. Najczęściej źródłem zakażenia jest woda, która została zanieczyszczona ludzkimi odchodami. Bardzo rzadko dochodzi do zakażenia poprzez spożywanie zakażonych potraw.
Już od czasów historycznych cholera występuje na świecie w postaci epidemii lub pandemii. Takie ostatnie epidemie tej choroby na świecie to:
- Ameryka Południowa – 1991 rok,
- Bangladesz i Indie – 1993 rok,
- niewielkie epidemie w niektórych krajach europejskich - 1994/1995 rok.
Wraz z rozwojem komunikacji zwiększa się ryzyko przeniesienia cholery do krajów, w których do tej pory nie była odnotowywana.
Co zwiększa ryzyko pojawienia się cholery?
Główne czynniki, które zwiększają ryzyko rozprzestrzeniania się cholery to:
- brak higieny osobistej;
- brak higieny podczas przyrządzania posiłków;
- przebywanie w ciepłej strefie klimatycznej, która sprzyja rozwojowi przecinkowców cholery;
- złe warunki sanitarno – higieniczne w miejscach, w których znajduje się bardzo dużo ludzi;
- spożywanie niedogotowanych posiłków;
- brak właściwej infrastruktury wodno – kanalizacyjnej.
Na zachorowanie na cholerę najbardziej narażone są:
- osoby niedożywione;
- chorzy na AIDS;
- osoby z niską odpornością;
- osoby podróżujące do krajów tropikalnych albo mieszkające w takich krajach;
- osoby, które mają kontakt z pacjentem chorym na cholerę;
- osoby z grupą krwi 0, u których cholera ma już pełnoobjawowy przebieg;
- osoby nie dbające o higienę osobistą.
Objawy cholery
Okres wylęgania tej choroby wynosi 1-2 doby, a w przypadkach skrajnych może to być nawet tylko kilka godzin. Początek choroby będzie nagły. Najpierw pojawią się wymioty, a potem do tego dojdzie szybko nasilająca się biegunka, ale nie będzie jej towarzyszyło parcie na stolec ani bóle brzucha. W ciężkich przypadkach, w bardzo krótkim czasie, ilość oddawanego stolca może osiągnąć nawet kilka lub kilkanaście litrów.
Oddawany stolec ma bardzo płynną konsystencję z niewielką ilością śluzu. Jest odbarwiony, szary i bez żadnej domieszki krwi, a do tego ma lekko słodkawy zapach. Często jest określany mianem jako „stolec ryżowaty”, ponieważ wyglądem przypomina wodę po przepłukaniu ryżu.
Osoba chora nie będzie miała gorączki, ale za to mogą się pojawić skurczowe bóle mięśni, co może być skutkiem zaburzeń elektrolitowych. Kiedy pogłębia się odwodnienie i dyselektrolitemia, to pojawia się:
- pragnienie,
- suchość w jamie ustnej,
- chrypka,
- głos robi się piskliwy,
- skóra jest pomarszczona i mało elastyczna,
- oczy są zapadnięte,
- a rysy twarzy zaostrzone.
Gdy chory straci 5 – 8% masy ciała, to pojawia się niedociśnienie, osłabienie, oliguria i tachykardia, ale też tętno jest słabo wyczuwalne. Jeśli jest to postać ciężka choroby, to pojawiają się zaburzenia orientacji, a potem śpiączka i następnie dochodzi do śmierci.
Poza objawami na chorobę wskazują również wyniki badań rutynowych i biochemicznych:
- zwiększona wartość hematokrytu,
- prawidłowa lub zwiększona liczba erytrocytów,
- leukocytoza obojętnochłonna,
- większe stężenie kreatyniny i mocznika w surowicy,
- zmniejsza się stężenie wodorowęglanów.
Diagnoza cholery
Diagnoza tej choroby powinna być zawsze potwierdzona bakteriologicznie, a polega ono na założeniu hodowli z kału na pożywce. Wykonuje się też badania mikrobiologiczne, gdzie z kału, wymiocin lub wymazu z odbytnicy, izolowane są przecinkowce cholery. Można również wykonać badanie retrospektywne, które ma na celu oznaczyć poziom przeciwciał wibroidalnych oraz antytoksycznych. Niektórzy decydują się także na wykonanie testów molekularnych, dzięki którym można wykryć DNA bakterii w próbce klinicznej.
Leczenie cholery
W leczeniu cholery bardzo ważne jest jak najszybsze wyrównanie strat wody i elektrolitów. U osób, które wymiotują albo są przymroczone, to należy te straty uzupełniać dożylnie. Jeśli natomiast chory może przyjmować płyny doustnie, to lepiej zastosować leczenie doustne, ponieważ jest ono bezpieczniejsze.
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca przygotowanie specjalnego płynu, w którym znajdują się takie składniki jak:
- chlorek sodu,
- chlorek potasu,
- glukoza,
- cytrynian.
Jeśli zostaną wyrównane straty wodnoelektrolitowe to można, ale nie zawsze jest to konieczne, podać choremu antybiotyk, jakim jest tetracyklina, deoksycyklina albo erytromycyna.
Zapobieganie cholerze
W zapobieganiu tej chorobie najważniejsze jest:
- zaopatrzenie ludzi w czystą wodę,
- ochrona przed zakażeniem środków spożywczych,
- leczenie bezobjawowych nosicieli przecinkowca.
