Angina to popularna choroba, która inaczej określana jest jako ostre zapalenie gardła i migdałków. Do choroby dochodzi w wyniku zakażenia paciorkowcami Streptococcus pyogenes. Większość osób w swoim życiu już chorowała albo będzie chorowała na anginę. Choroba ta występuje w każdym wieku, ale najczęściej pojawia się u dzieci w wieku szkolnym i nastolatków. Anginę, poza tymi paciorkowcami, mogą również wywoływać wirusy, ale też grzyby.

Objawy anginy

Zakażenie anginą rozchodzi się przeważnie drogą kropelkową, ale może również dojść do niego przez dotyk. Wystarczy tylko dotknąć, np. klawiatury laptopa, którą dotykała osoba chora, gdyż na dłoniach gromadzi się wiele bakterii, a potem wystarczy tylko dotknąć swojego nosa albo ust, aby doszło do zakażenia. Poza tym angina pojawia się częściej u osób, które są przemęczone fizycznie lub psychicznie, ale też źle odżywione albo osłabione innymi chorobami.

Najważniejsze objawy anginy to:

  • silny ból gardła, który promieniuje do uszu;
  • trudności w przełykaniu, obrzęk gardła;
  • gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza;
  • nieprzyjemny zapach z ust;
  • utrudnione oddychanie;
  • apatia i złe samopoczucie;
  • powiększone i bolesne przy ucisku węzły chłonne, szczególnie szyi;
  • powiększone i przekrwione migdałki;
  • brak apetytu;
  • biały nalot na migdałkach;
  • zaczerwienienie łuków podniebiennych oraz otaczających je błon śluzowych.

Angina paciorkowcowa u dzieci poniżej 3. roku życia pojawia się bardzo rzadko, a choroba nie ma bardzo często charakterystycznych objawów. Na początku występuje nieżyt nosa, a potem obserwuje się umiarkowaną gorączkę, jadłowstręt, drażliwość, a także powiększenie węzłów chłonnych.

U większości osób angina paciorkowcowa trwa krótko, a objawy ustępują w ciągu 3 – 5 dni, a jeżeli zastosuje się odpowiedni antybiotyk, to choroba trwa krócej.

Diagnoza anginy

Diagnozę anginy można postawić na podstawie obrazu klinicznego choroby oraz poprzez potwierdzenie zakażenia przez paciorkowce, a wykonuje się w tym celu posiewy z gardła albo identyfikuje się paciorkowca w wydzielinie z gardła za pomocą testów, które można wykonać od razu.

Takim jednym z testów jest test szkiełkowy, dzięki któremu już w ciągu 2 minut można wykryć przeciwciała tych paciorkowców i sprawdza się, czy są one obecne w organizmie. Jednak jest to metoda, której wyniki mogą być dyskusyjne, ponieważ każdy człowiek jest nosicielem paciorkowców, ale też anginę może wywołać inna bakteria lub wirus.

Powikłania po anginie

U większości osób choroba ta przebiega bez powikłań, ale można je zauważyć u osób, które nie były leczone antybiotykami. Powikłania po anginie paciorkowcowej można podzielić na:

  • ropne – a może to być zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok obocznych nosa oraz ropień okołomigdałkowy (jest to najczęstsze powikłanie u osób, które nie stosowały antybiotyku, a jego objawy to utrudnione połykanie, szczękościsk, jednostronny obrzęk podniebienia oraz kluskowaty głos; leczenie tego ropnia opiera się na nacięciu go przez laryngologa albo chirurga, a także konieczne jest zażywanie antybiotyków);
  • nieropne - które powstają w wyniku reakcji układu immunologicznego na infekcję paciorkowcową. Pojawia się reakcja autoimmunologiczna, gdzie w wyniku zakażenia powstają przeciwciała, które mogą zaatakować wybrane struktury serca albo nerek. Bardzo rzadko może dojść do: gorączki reumatycznej (to schorzenie wielonarządowe, które może dotyczyć serca, skóry i tkanki podskórnej oraz stawów. Objawy tej gorączki pojawiają się po około 2 – 3 tygodniach od wystąpienia gorączki paciorkowcowej, a takie jej najważniejsze objawy to: zapalenie dużych stawów, gorączka, zapalenie serca, pląsawica, rumień brzeżny oraz guzki podskórne),  a także ostre kłębuszkowe zapalenie nerek (zapalenie to rozwija się nagle po 1 – 3 tygodniach od przebycia anginy paciorkowcowej, a takie najważniejsze objawy to obrzęki przeważnie pod oczami, podwyższone ciśnienie tętnicze oraz zmiany w badaniu ogólnym w moczu, czyli obecność białka i krwinek czerwonych ponad normę);
  • u osób, które mają znacznie obniżoną odporność, przy nieleczonej anginie, może dojść do rozwoju sepsy.  

Leczenie anginy

W celu zapobiegnięcia powikłaniom po anginie konieczne jest zastosowanie leczenia, które polega na podawaniu antybiotyku. Najczęściej jest to penicylina, ale konieczne może być zastosowanie innego antybiotyku, jeżeli pacjent jest uczulony na penicylinę. Bardzo ważne jest, by stosować antybiotyk przez 10 dni, ponieważ przerwanie jego zażywania, gdy tylko ustąpią objawy, jest bardzo dużym błędem.

Podczas choroby należy pamiętać o kilku zasadach:

  • należy pić duże ilości wody, ponieważ gorączka powoduje, że człowiek poci się i może dojść do odwodnienia;
  • powinno się stosować półpłynną dietę, aby można było łatwiej połykać pokarmy, a należy unikać gorących i pikantnych potraw;
  • aby złagodzić ból gardła, można stosować płukanki, np. rumianek;
  • jeśli są powiększone węzły chłonne szyi, to można zastosować ciepłe i suche okłady na szyję;
  • po anginie warto zrobić profilaktyczne badania, czyli morfologia, OB., badanie ogólne moczu oraz EKG, aby można było wykluczyć powikłania.

Czy usuwać migdałki przy anginie?

Bardzo często angina kojarzona jest z koniecznością usunięcia migdałków. Ten zabieg wykonuje się, gdy dochodzi do trwałego przerostu migdałków podniebiennych. Te migdałki to głównie tkanka łączna, która nie chroni przed zakażeniem, a ich przerost może spowodować, że pomiędzy włóknami osadzają się bakterie, które nie będą reagowały na antybiotyki. Wskazaniem do usunięcia migdałków jest sytuacja, w której po naciśnięciu takiego migdałka, popłynie ropa. Jest to wtedy konieczne, ponieważ takie ropne zakażenie jest zagrożeniem dla całego organizmu.

Czy anginę można pomylić z innymi chorobami?

Anginę można pomylić z innymi chorobami, ponieważ wiele chorób może rozpoczynać się właśnie anginą, a objawy podstawowe danej choroby mogą pojawić się dopiero po kilku dniach. Te choroby to:

  • gruźlica – w przypadku tej choroby może pojawić się płaskie owrzodzenie na błonie śluzowej gardła, podniebienia albo migdałka podniebiennego;
  • kiła – po około 9 tygodniach od zakażenia tą chorobą mogą pojawić się białomleczne grudki na migdałkach podniebiennych i błonie śluzowej jamy ustnej; te grudki są niebolesne, ale bardzo zakaźne;
  • płonica – tutaj będą bardzo zaczerwienione migdałki oraz błona śluzowa gardła, pojawi się ból przy połkaniu i złe samopoczucie; natomiast po upływie 24 godzin jest  wysypka najpierw w górnych partiach ciała, ale też pojawia się tzw. malinowy język, a oznacza to, że jest zaczerwieniony wierzchołek i brzegi języka, które potem obejmuje cały język;
  • białaczka – przy ostrej białaczce limfatycznej występuje hiperplazja całego pierścienia limfatycznego gardła, a przeważnie migdałków podniebiennych; w niektórych przypadkach powstaje też martwicze owrzodzenie; w obrębie błony śluzowej gardła mogą powstać guzkowate nacieki limfocytarne, które rozpadają się i tworzą łatwo krwawiące nadżerki;
  • błonica – na początku pojawiają się łagodne objawy, czyli gorączka do 39 stopni i niewielki ból przy połykaniu, migdałki są zaczerwienione i obrzmiałe, ale też mogą być pokryte białymi albo szarymi, aksamitnymi błonami, a mogą one zlewać się i przechodzić poza migdałek na łuk migdałkowy i podniebienie miękkie; jeśli się oddzielą, to zostaje krwawiąca powierzchnia; natomiast węzły chłonne szyjno-dwubrzuścowe są obrzmiałe, tkliwe oraz twarde;
  • mononukleoza zakaźna – migdałki podniebienne są powiększone, zaczerwienione i pokryte nalotem włóknikowym, ale też stwierdza się uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, a także wątroby i śledziony;
  • agranulocytoza – jest zły stan ogólny, pojawia się gorączka, dreszcze, a do tego dochodzi owrzodzenie oraz martwica migdałków i gardła z czarnym nalotem. Poza tym osoba chora może skarżyć się na silny ból gardła i szyi, szczególnie podczas połykania, a także jest ślinotok oraz cuchnienie z ust, ale nie ma powiększenia regionalnych węzłów chłonnych;
  • nowotwory migdałka podniebiennego oraz gardła – objawem jest owrzodzenie, które przechodzi na sąsiednie struktury anatomiczne.

Rodzaje anginy

Ze względu na miejsce występowania infekcji można wyróżnić:

  • anginę migdałka podniebiennego,
  • anginę migdałka gardłowego,
  • anginę migdałka językowego.

Poza tym stosowany jest jeszcze inny podział, zgodnie z którym wyróżnia się anginę:

  • aftową,
  • septyczną,
  • agranulocytarną,
  • rzekomobłoniastą,
  • błoniastą (angina błonicza i angina Vincenta),
  • monocytowa,
  • Ludwiga.

Czy można zapobiec anginie?

Można zmniejszyć ryzyko zachorowania na anginę, ale trzeba przestrzegać kilku zasad. Bardzo ważne jest leczenie zębów i różnych stanów zapalnych zatok oraz uszu, ponieważ to ogniska infekcji, które znajdują się blisko migdałków, i właśnie stąd bakterie mogą się bardzo łatwo przenieść na migdałki. Ważne jest również dbanie o swoją odporność, czyli trzeba jeść dużo warzyw i owoców, ponieważ one są bogate w witaminy i składniki mineralne. Poza tym ważne jest również, żeby się wyspać i odpocząć, ale też biegać czy uprawiać inny sport. Istotne znaczenie ma też właściwe ubieranie się, czyli stosowanie do pogody. Najlepiej też zrezygnować z używek.

Jeśli ktoś z rodziny już zachorował, to warto unikać tych samych kubków, sztućców i talerzy, ale też trzeba myć dokładnie ręce po kontakcie z osobą chorą na anginę. Ważne znaczenie ma również unikanie takich nagłych zmian temperatury, czyli w samochodzie nie trzeba nastawiać klimatyzacji na bardzo silne chłodzenie, w czasie upału nie należy pić bardzo zimnych napojów z kostkami lodu albo jeść bardzo zmrożonych lodów czy też opalać się w słońcu, a potem wskakiwać do zimnej wody.