Wirusowe zapalenie wątroby typu C wywołuje wirus HCV, a zakazić można się nim poprzez kontakt z krwią chorego. W większości przypadków zapalenie to ma postać przewlekłą. Wirus ten został odkryty w 1989 roku. HCV występuje w 6 różnych genotypach, a każdy z nich dzieli się na podtypy. Różnica pomiędzy nimi dotyczy tego, jak reagują na leczenie. Niestety w Polsce dominuje ten genotyp i podtyp, który najsłabiej odpowiada na leczenie. Jest to poważna choroba, której nie należy bagatelizować, ponieważ to przewlekłe zapalenie wątroby może się zakończyć marskością wątroby. Okres wylęgania wirusowego zapalenia wątroby typu C wynosi od 20 do 150 dni.

Przyczyny zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu C

Zakażenie WZW C w organizmie człowieka rozszerza się pozajelitowo poprzez przetoczenie krwi albo produktów krwiopochodnych. Do zakażenia może również dojść podczas zabiegów medycznych, które są przeprowadzane przy użyciu niesterylnego sprzętu, co się wiąże z naruszeniem ciągłości powłok ciała. Poza tym zarazić można się także podczas kontaktów seksualnych. Do zakażenia dochodzi również w wyniku przeniesienia wirusa z matki na płód. Na zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu C szczególnie narażone są osoby, które:

pracują w służbie zdrowia;
przyjmują dożylnie narkotyki, a zwłaszcza używanie wspólnych igieł sprzyja zakażeniu;
którym przetłoczono krew;
często zmieniają partnerów seksualnych zarówno u homoseksualistów, jak i heteroseksualistów;
chorują na hemofilię, którym trzeba podawać czynniki krzepnięcia pobierane z krwi;
mieszkają albo mają bliski kontakt z inną osobą zakażoną, ale wirusowym zapaleniem wątroby typu B.

Objawy zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu C

Objawami wskazującymi na wirusowe zapalenie wątroby typu C są:

trudności z koncentracją,
zmęczenie
niepokój,
swędzenie skóry,
depresja,
bóle stawowo – mięśniowe.

Te objawy odczuwa 1/3 zakażonych, a pozostali nie mają żadnych objawów. W związku z tym choroba może się rozwijać kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat bez żadnych dolegliwości. Dlatego też u wielu chorych po wielu latach pojawia się marskość wątroby i/lub rak wątroby, a u innych nie pozostawia żadnego śladu.

Bardzo często przewlekła postać WZW C związana jest z zaburzeniami autoimmunologicznymi, a najczęściej jest to:

porfiria,
kłębuszkowe zapalenie nerek,
krioglobulinemia,
trombocytopenia,
autoimmunologiczne zapalenie tarczycy.

Diagnoza wirusowego zapalenia wątroby typu C

Aby zdiagnozować zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu C, lekarz może zlecić wykonanie testu ELISA, a pozwala on wykryć we krwi przeciwciała przeciwko wirusowi, zazwyczaj możliwe jest to po 4 – 10 tygodniach od zakażenia. Natomiast testem RT-PCR można wykryć materiał genetyczny wirusa, po 1 – 2 tygodniach od zakażenia. Jednak, ze względu na wysokie koszty, rutynowo stosuje się wykrywanie przeciwciał, a metodę RT-PCR zleca się w uzasadnionych przypadkach, np. wśród pacjentów, którzy mają niedobory odporności.

Poza tym u osób, u których stwierdzono WZW C, wykonuje się też inne badania diagnostyczne, co pozwala ocenić stopień zaawansowania choroby, a jest to:

biopsja wątroby wraz z oceną mikroskopową pobranego materiału; dzięki temu badaniu można ocenić stopień uszkodzenia wątroby oraz jej zwłóknienie;
zamiast biopsji wykonuje się też inne nieinwazyjne badania, np. elastografia czy badanie różnych parametrów krwi;
konieczne jest ustalenie genotypu i podtypu wirusa.

Leczenie wirusowego zapalenie wątroby typu C

Niestety nie ma żadnego dostępnego leku, który wyeliminowałby wirusa z organizmu. W leczeniu WZW C stosuje się najczęściej rybawirynę oraz interferon alfa, które mają zahamować rozmnażanie się wirusa HCV w organizmie. To z kolei zmniejsza pojawienie się marskości czy nowotworu wątroby.

Bardzo ważne jest, aby przy tym zakażeniu całkowicie odstawić alkohol, ponieważ wpływa on na rozwój uszkodzenia oraz na marskość wątroby. Niestety nie istnieje szczepionka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu C, dlatego warto wyeliminować czynniki, które sprzyjają chorobie, np. dożylne przyjmowanie narkotyków albo przygodne stosunki seksualne. Natomiast u osób, które już mają marskość wątroby, konieczny może być przeszczep wątroby.

Leczenie tego zakażenia nie jest łatwe, ponieważ u wielu pacjentów trzeba przerwać leczenie WZW C, ze względu na pojawiające się skutki uboczne, np.:

bóle głowy;
bóle mięśni;
zmęczenie;
zaburzenia emocjonalne, które mogą nawet doprowadzić do depresji.

Powikłania wirusowego zapalenia wątroby typu C

W wyniku stanu zapalnego u chorych z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C może pojawić się marskość wątroby. To z kolei może doprowadzić do niewydolności wątroby, a jeżeli nie będzie się leczyć, to zakończy się to śmiercią. Najczęściej marskość wątroby pojawia się u pacjentów, którzy nadużywają alkoholu. U tych osób marskość wątroby może przekształcić się w nowotwór wątroby, a jeżeli będzie nieleczony, to daje tylko 3% szans na przeżycie pięciu lat. Jeśli zostanie szybko rozpoznany i będzie leczony to chory ma 50% szans na przeżycie. Mogą również pojawić się inne powikłania, które nie dotyczą wątroby, czyli zapalenie kłębuszków nerwowych, zapalenie naczyń oraz neuropatia.

Czy jest szczepionka na wirusowe zapalenie wątroby typu C?

Niestety nie wynaleziono jeszcze skutecznej szczepionki na wirusowe zapalenie wątroby typu C. Obecnie dostępne są tylko szczepionki przeciwko:

wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B),
wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW A).

Czy kontakt z chorym na WZW C jest niebezpieczny?

Kontakt z sobą chorą na wirusowe zapalenie wątroby typu C nie jest niebezpieczny, ponieważ wirus ten nie przenosi się przez kichanie, kaszel, trzymanie się za ręce, przyjacielski pocałunek, a nawet przez korzystnie z tej samej wanny czy toalety. Jeśli osoba chora przygotowywała żywność, ale nie miała ona kontaktu z krwią tej osoby, to nie grozi to zakażeniem wirusem HCV. Poza tym nie można się zarazić poprzez pływanie w tym samym basenie, zabawę z dzieckiem oraz sport, ale tylko wtedy, gdy nie doszło do uszkodzenia ciała. Bardzo ważne jest, aby osoba z WZW C dezynfekowała wszystkie otarcia i skaleczenia oraz dokładnie je opatrywać.

Różnice pomiędzy ostrym, a przewlekłym WZW C

Ostre zapalenie wątroby typu C pojawia się najczęściej w ciągu 4 – 12 tygodni po kontakcie z wirusem i trwa około 6 miesięcy. Zazwyczaj przebiega ono bezobjawowo. U około 20% osób zakażonych organizm sam zwalcza zakażenie w ciągu 6 – 12 miesięcy od chwili wniknięcia wirusa. Jednak u większości, czyli u 80% zakażonych zakażenie to przechodzi w fazę przewlekłą, a ona wymaga leczenia. Jeśli pojawiły się objawy choroby i po 6 miesiącach od choroby stwierdza się obecność wirusa we krwi, to można mówić o przewlekłej fazie choroby. Czasami konieczne jest tutaj leczenie farmakologiczne. Wtedy też mogą pojawić się pierwsze objawy, np. nudności, zmęczenie czy bóle stawów. Jeśli wirus będzie się namnażał, to doprowadzi to do zapalenia wątroby. Takie przewlekłe zapalenie WZW C może doprowadzić do marskości wątroby i/lub do raka wątroby.

Czy można uniknąć zakażenia HCV?

Nie ma szczepionki na WZW C, dlatego warto ograniczyć sytuacje, w których może dojść do zakażenia:

podczas poddawania się każdemu zabiegowi, nawet temu najmniejszemu, warto pilnować, aby wykonany został ochronnych rękawiczkach, które powinny być zmieniane po każdym zabiegu;
nie warto korzystać z niesprawdzonych gabinetów kosmetycznych ani studiów tatuażu, gdzie mogą być nieprzestrzeganie zasady higieny, np. jedną igłę używa się dwa albo więcej razy;
lepiej nie pożyczać nikomu swoich osobistych przyborów, np. depilatora;
lepiej unikać przygodnych kontaktów seksualnych, które mogą doprowadzić do krwawienia.

Czy przebycie WZW C daje odporność na całe życie?

Niestety nie, ponieważ te przeciwciała, które pozostają we krwi nie chronią przed powtórnym zakażeniem. Do takiego zakażenia może dojść w przypadku kontaktu z krwią chorego.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C - objawy, przyczyny i leczenie