Pleśniawki to objaw zakażenia grzybiczego, a określa się nimi miejscowe infekcje błon śluzowych w obrębie jamy ustnej. Najczęściej występują na języku, a rzadziej na podniebieniu. Do ich powstawania dochodzi w wyniku obniżenia odporności. Pleśniawki wyglądem przypominają białe plamki, które się czasem zlewają ze sobą.

Co to są pleśniawki?

Pleśniawki są powierzchowną infekcją błony śluzowej, do których powstawania dochodzi w wyniku zakażenia drożdżakami Candida albicans. Można je znaleźć w jamie ustnej na języku i na podniebieniu, mają biały kolor, a wyglądem przypominają ścięte mleko. Pojedyncze pleśniawki często zwiększają się w większe grupki, a czasami tworzy się jednolita biała warstwa grzyba, który jest przecież przyczyną pleśniawek. Mogą obejmować całą jamę ustną od podniebienia twardego poprzez podniebienie miękkie, błonę śluzową policzków, dziąsła, a także język. Zdarzają się również przypadki, w których zakażenie przechodzi na przełyk, krtań, tchawicę i oskrzela.

Można je głównie zaobserwować u niemowląt i noworodków, ale są też sytuacje, w których pleśniawki pojawiają się u starszych dzieci oraz osób dorosłych, a dzieje się tak przeważnie podczas leczenia antybiotykami i przy osłabionej odporności.

Pleśniawki nie są bardzo groźne, ale nie wolno ich zostawiać samych sobie, ponieważ wymagają odpowiedniego leczenia.

Przyczyny powstawania pleśniawek

Przyczyną powstawania pleśniawek jest zakażenie drożdżakami Candida albicans, a czynniki, które zwiększają ich ryzyko pojawienia się, to:

  • tzw. zakażenie pierwotne, czyli zakażenie podczas porodu – noworodek może zarazić się grzybami, które występują w drogach rodnych matki podczas porodu;
  • stosowanie antybiotyków – pleśniawki to skutek uboczny zażywania antybiotyków, ponieważ antybiotyki niszczą nie tylko te złe bakterie, ale również dobre;
  • obniżona odporność – układ odpornościowy niemowlaka jest słabo rozwinięty, a w związku z tym bardziej podatny na zakażenie;
  • wcześniactwo – noworodki, które są wcześniakami mają nierozwiniętą lub słabo rozwiniętą odporność;
  • brak odpowiedniej higieny – jest to tzw. zakażenie wtórne, gdzie do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu z zakażonymi przedmiotami, innymi noworodkami i opiekunami. Na przykład do zakażenia dochodzi w wyniku podawania dziecku brudnego smoczka albo jego oblizywania, a także poprzez podawanie brudnych zabawek lub niewłaściwe przygotowywanie posiłków;
  • choroba przebyta w dzieciństwie – jeśli dziecko już wcześniej chorowało na pleśniawki, to ryzyko ich ponownego pojawienia się jest bardzo duże;
  • rzadką, ale jednocześnie ciężką przyczyną pleśniawek jest rozwijający się nowotwór, który obniża odporność chorego i wtedy zwiększa się ryzyko zakażenia.

Objawy pleśniawek

Takim charakterystycznym objawem pleśniawek jest:

  • biały i grudkowaty nalot na błonie śluzowej jamy ustnej, który wyglądem przypomina twaróg. Nalot ten może pojawić się na języku, dziąsłach, podniebieniu i wewnętrznej stronie policzków, ale jeżeli nie będzie się ich leczyć, to rozprzestrzeniać się na wargi, skórę, przełyk, a także na krtań i tchawicę;
  • jeśli jest to lekka postać choroby, to nie czuć bólu ani dyskomfortu, ale kiedy objawy się nasilą, to pojawia się ból i trudności w przełykaniu;
  • niestety tego nalotu nie da się łatwo usunąć albo zetrzeć palcem lub gazikiem, a jeśli komuś uda się go zetrzeć, to pojawia się zaczerwienienie i krwawienie;
  • z powodu bólu może dojść do utraty łaknienia, chrypki skłonności do wymiotów, niepokoju i takiego ogólnego rozdrażnienia dziecka.

Diagnostyka pleśniawek

W przypadku pojawienia się pleśniawek, które są rozległe i oporne na leczenie, to konieczne jest poszukiwanie przyczyn zakażenia drożdżakowego. Na początku trzeba wykluczyć zakażenie się wirusem HIV, w przebiegu którego dochodzi do wielu tzw. infekcji oportunistycznych. Poza tym konieczne jest również wykluczenie toczącego się procesu nowotworowego, należy też wziąć pod uwagę leczenie chemioterapią, ale też agresywną antybiotykoterapią.

Leczenie pleśniawek

Jeśli zostały wykluczone poważne przyczyny pleśniawek i gdy zmiany ograniczone są do jamy ustnej, można zastosować leczenie miejscowe. Wtedy stosuje się doustnie nystatyny w postaci roztworów, które nakłada się na zmienioną skórę. Można również zastosować metronidazol w postaci żelu stomatologicznego. W przypadku, gdy zmiany są nasilone, leczy się je doustnymi lekami azolowymi nawet przez kilka tygodni, np. flukonazolem, itrakonazolem lub ketokonazolem.

Poza tym w aptekach można kupić specjalne żele i kremy, które po posmarowaniu zmienionych chorobowo miejsc, łagodzą ból i przynoszą ulgę.

Sposoby na pleśniawki u małych dzieci

W przypadku pleśniawek u niemowląt najlepiej jest się skonsultować z pediatrą, a poza tym należy zwrócić uwagę, że:

  • po karmieniu niemowlaka można mu podać wodę do picia, troszeczkę, aby wypłukać jamę ustną z pozostałości mleka;
  • należy pamiętać o wymienianiu wszystkich smoczków i dbać o ich sterylność;
  • ważne jest również przestrzeganie zasad higieny, a to oznacza, że należy wyparzać smoczki kilka razy dziennie, myć ręce nie tylko swoje, ale również dziecka, a także dbać o higienę otoczenia.

Domowe sposoby na pleśniawki

Z takich domowych sposobów na pleśniawki pomóc może:

  • rumianek – który ma działanie przeciwzapalne i łagodzące. Można dziecku podawać do picia herbatkę rumiankową, około 100 ml dziennie, ale też można przemywać jego buzię chusteczką, która jest nasączona naparem z rumianku;
  • szałwia – łagodzi stany zapalne i hamuje mnożenie się grzybów;
  • woda utleniona – wodę utlenioną i wodę pitną należy zmieszać w proporcjach 1:1 i takim roztworem smarować pleśniawki nasączoną gazą albo wacikiem. Zabieg ten trzeba powtarzać około 4 razy dziennie przez kilka/kilkanaście dni.

Zapobieganie powstawaniu pleśniawek

Sposoby na uniknięcie powstawania pleśniawek to:

  • nie oblizywanie smoczka dziecka – jeśli smoczek upadnie na podłogę, to trzeba go wyparzyć zanim poda się go ponownie dziecku;
  • ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny;
  • lepiej nie podawać dziecku produktów, które uważa się za silnie alergizujące, np. truskawki, czekolada, pomarańcze, orzechy i pomidory, ponieważ może to spowodować powstawanie pleśniawek.