Niewydolność krążenia bardzo często jest spowodowana nieprawidłową pracą serca. Jeśli serce będzie nieodpowiednio pracowało, to może dojść do niedokrwienia narządów, a następnie do ich niewydolności albo może spowodować obrzęk płuc, co zagraża życiu. Najczęstszym objawem jest obrzęk albo duszność. Dlatego warto od razu zgłosić się do lekarza, jeżeli zaobserwuje się u siebie jakieś niepokojące objawy.

Funkcje lewej i prawej komory serca

W wyniku niewydolności krążenia do narządów dociera zbyt mała ilość krwi, która będzie zaopatrzona w tlen. Ta niewydolność krążenia może pojawić się nie tylko w wyniku nieprawidłowej pracy serca, czyli będzie to niewydolność krążenia pochodzenia sercowego, ale też czasami dotyczy całego obwodu i będzie to niewydolność krążenia pochodzenia obwodowego.

Niewydolność krążenia

Lewa komora serca jest odpowiedzialna za pompowanie krwi, która jest bogata w tlen przez tętnicę główną, czyli aortę, a następnie płynie dalej przez mniejsze naczynia i do wszystkich narządów, które znajdują się w organizmie człowieka. Potem krew zostaje odtlenowana i wraca z powrotem żyłą górną i dolną do prawej komory. Następnie ta komora pompuje krew do pnia płucnego, a dalej do naczyń płuc, aby mogła nasycić się tlenem. Stamtąd utlenowana krew jest kierowana z powrotem do lewej komory

Może się tak stać, że lewa komora serca nie będzie prawidłowo funkcjonowała i przez to zmniejszy się wyrzut krwi do aorty, a to może skutkować niedokrwieniem narządów. Natomiast w przypadku niewydolności prawej komory, to spowoduje, że nie będzie mogła odebrać tej krwi odtlenowanej. To z kolei sprawi, że będzie zalegała krew, a to dalej skutkuje wzrostem ciśnienia w krążeniu płucnym.

Przyczyny niewydolności krążenia

Przyczyny niewydolności krążenia są różne i można je podzielić ze względu na rodzaj problemu, który pojawił się w układzie krążenia.

Przyczyny występujące w związku z większym oporem w obwodowej części układu krążenia to:

  • niewydolność lewej komory serca – przyczyny to: przewlekłe nadciśnienie tętnicze, zwężenie w okolicy zastawki aorty, niektóre wady serca;
  • niewydolność prawej komory serca – przyczyny: choroby płuc, np. zatorowość płucna i pierwotne nadciśnienie płucne.

Przyczyny występujące w związku z niedostatecznym dopływem krwi do serca to:

  • zapalenie osierdzia,
  • wady zastawek serca,
  • migotanie przedsionków i inne arytmie.

Przyczyny występujące w związku z osłabieniem i utratą włókien mięśniowych w sercu to:

  • choroba wieńcowa serca,
  • kardiomiopatia,
  • zapalenie mięśnia sercowego,
  • niektóre zatrucia,
  • amyloidoza,
  • po leczeniu onkologicznym.

Inne przyczyny niewydolności krążenia to:

  • niedokrwistość,
  • choroba beri-beri,
  • zaburzenia pracy tarczycy,
  • wady przegrody serca.


Ostra i przewlekła niewydolność krążenia

W zależności od tego, jak szybko narastają objawy wyróżnia się niewydolność krążenia:

  • ostrą – czyli nagła i szybko postępująca,
  • przewlekła – czyli nasilająca się stopniowo.

Ostra niewydolność krążenia

Taka ostra niewydolność krążenia daje charakterystyczne objawy, takie jak:

  • zimne poty,
  • narastająca bladość,
  • nagła i nasilająca się duszność,
  • nieregularne bicie serca,
  • nagłe i narastające osłabienie,
  • nieregularne i trudne do wyczucia tętno.

Natomiast przyczyny takiej ostrej niewydolności krążenia to:

  • nagłe ataki arytmii serca, a wtedy chory będzie czuł nieregularne uderzenia serca oraz ból w jego okolicy;
  • choroby płuc, które objawiają się obrzękiem płuc;
  • zatorowość płucna, a są to silne i nagłe bóle w klatce piersiowej, a do tego może się pojawić zasinienie w obrębie twarzy oraz tułowia;
  • uszkodzenia mózgu, wtedy pojawiają się objawy, takie jak: asymetryczna twarz, zaburzenia słuchu, widzenia i mowy oraz niedowład kończyn.

Lekarz, do którego się zgłosi pacjent z takimi objawami, może zlecić wykonanie innych dodatkowych badań, np. EKG, analiza krwi, RTG klatki piersiowej, a także echokardiografia i gazometria krwi tętniczej. 

Natomiast w leczeniu tej ostrej niewydolności stosowane są leki, które mają zwiększyć przepływ krwi w naczyniach wieńcowych serca. Na recepcie mogą się również znaleźć leki moczopędne, czyli tzw. diuretyki oraz leki zwiększające siłę skurczu mięśnia. Konieczne może się również okazać podanie leków arytmicznych.

Przewlekła niewydolność krążenia

Ten rodzaj niewydolności narasta stopniowo i to może nawet trwać przez wiele lat i może dojść do upośledzenia wydolności serca. Takim charakterystycznym jej objawami są:

  • obrzęki - które powstają w wyniku zastania się krwi w różnych częściach organizmu, np. w opłucnej. Mogą to być obrzęki kończyn dolnych, ale też w części krzyżowo – lędźwiowej oraz między łopatkami;
  • duszność – która powstaje w wyniku gromadzenia się płynu w płucach, a to będzie utrudniało przechodzenie tlenu do krwi;
  • senność i ciągłe zmęczenie;
  • sino – szare zabarwienie skóry;
  • kaszel z odksztuszaniem wodnistej wydzieliny;
  • zmniejsza się objętość oddawanego moczu i pojawia się konieczność jego oddawania w nocy;
  • choremu najwygodniej jest w pozycji siedzącej.

Badania, które wykonuje się, aby postawić właściwą diagnozę to: EKG, RTG klatki piersiowej, badanie moczu, badanie krwi, echokardiografia oraz inne metody obrazowe, np. rezonans magnetyczny. 

Natomiast w leczeniu bardzo ważne jest indywidualne dobranie lecenia do każdego pacjenta, a to zależy od przyczyn choroby, jej nasilenia oraz od innych chorób, które również występują u chorego. Tutaj ważne znaczenie ma nie tylko leczenie farmakologiczne, ale również zmiany w diecie i stylu życia, np. zmniejszenie ilości spożywanej soli kuchennej, zaprzestanie picia alkoholu oraz palenia papierosów.

Powikłania po nieleczonej niewydolności

Powikłania nieleczonej niewydolności  krążenia to:

  • zaburzenia krążenia w mózgu;
  • włóknienie płuc;
  • włóknienie wątroby;
  • nieprawidłowa, ale również trwała przebudowa serca;
  • choroby nerek;
  • nadciśnienie tętnicze.

Jeśli zaobserwuje się u siebie jakiekolwiek objawy związane z niewydolnością serca, to koniecznie trzeba udać się na wizytę do lekarza. Ostra niewydolność krążenia może doprowadzić nie tylko do wstrząsu i nagłego niedokrwienia narządów, np. serce, nerki, mózg oraz doprowadza do obrzęku płuc, co może również zakończyć się nawet śmiercią chorego.