Niedocukrzenie krwi inaczej określane jest jako hipoglikemia. Rozwija się ona stopniowo wraz ze spadkiem cukru we krwi. Na początku zaczną pojawiać się objawy zwiastujące, a potem będą się one coraz bardziej nasilały, aż może dojść do śpiączki, która może się nawet zakończyć śmiercią. Dlatego warto sprawdzić, kogo najczęściej dotyczy hipoglikemia i jakie są jej objawy oraz możliwości leczenia. Choroba ta jest bardzo groźna dla osób, które leczone są insuliną.

Niedocukrzenie to niski poziom cukru/glukozy we krwi, poniżej 70mg/dl. Jednak są też przypadki, w których taka hipoglikemia występuje przy wyższych lub niższych wartościach, np. 40 mg/dl cukru we krwi. Stan ten najczęściej pojawia się u osób z cukrzycą i częściej z cukrzycą typu 1. Ale może się również pojawić u osób, które nie chorują na cukrzycę.

Niedocukrzenie krwi, cukrzyca

Przyczyny hipoglikemii

Do niedocukrzenia u chorych na cukrzycę może dojść w wyniku wstrzyknięcia zbyt dużej dawki insuliny. Do obniżenia cukru we krwi może dojść w wyniku zastosowania doustnych leków przeciwcukrzycowych, a szczególnie są to leki starej generacji, ale jednak powodują to rzadziej niż insulina, np. pochodne sulfonylomocznika. Natomiast leki nowej generacji, np. gliptyny obniżają poziom cukru we krwi tylko wtedy, jeżeli jest on zbyt wysoki.

Inna przyczyna niedocukrzenia to błąd dietetyczny, czyli pominięcie albo zjedzenie później posiłku niż zazwyczaj, ale może to również być długa przerwa pomiędzy posiłkami albo zbyt długi odstęp pomiędzy wstrzyknięciem insuliny a posiłkiem.

Kolejna przyczyna może być związana ze zbyt długim albo zbyt silnym wysiłkiem fizycznym. Jeśli wypije się dużą ilość alkoholu i to przeważnie na czczo, to także może być przyczyną obniżenia się cukru we krwi.

U osób, które nie chorują na cukrzycę, obniżony poziom cukru może pojawić się w wyniku silnego napięcia nerwowego oraz stresu.

Na jakie choroby może wskazywać hipoglikemia?

U osób, które nie chorują na cukrzycę, niedocukrzenie może oznaczać chorobę wątroby, np. ostra niewydolność wątroby albo może wskazywać na chorobę nerek, a znacznie rzadziej na nowotwór trzustki. Inne choroby, na które może wskazywać niedocukrzenie to:

  • niewydolność tarczycy;
  • niewydolność kory nadnerczy, np. choroba Addisona;
  • niewydolność przysadki mózgowej;
  • choroby spichrzeniowe glikogenu, np. choroba Pompego.

Objawy hipoglikemii

Objawy hipoglikemii pojawiają się, ponieważ dochodzi do niedoboru w ośrodkowym układzie nerwowym. Na początku będą to objawy zwiastujące, ale są również takie przypadki, w których wczesne objawy hipoglikemii pojawiają się z opóźnieniem albo wcale. Jest to określane jako nieświadomość hipoglikemii. Występuje to najczęściej u osób chorych, gdzie cukrzyca trwa już dłuższy czas albo pojawiają się częste epizody niedocukrzenia. Następnie dochodzą do tego objawy ciężkiego niedocukrzenia, a w jej końcowej fazie dochodzi do utraty świadomości i śpiączki, a jeżeli nie otrzyma się pomocy, to można umrzeć.

Objawy niedocukrzenia pojawiają się stopniowo wraz ze spadkiem poziomu cukru we krwi. Jeśli chory zauważy objawy, to może, np. zjeść coś słodkiego. Natomiast, jeżeli je zlekceważy, to może dojść do śpiączki, a nawet śmierci.

Do wczesnych objawów hipoglikemii zalicza się:

  • silne uczucie głodu,
  • nudności,
  • wymioty,
  • drażliwość i nerwowość,
  • niepokój,
  • rozszerzone źrenice,
  • osłabienie,
  • bladość,
  • zlewne poty,
  • umiarkowany wzrost ciśnienia,
  • przyspieszone bicie serca.

Natomiast do objawów ciężkiej hipoglikemii zalicza się:

  • zaburzenia orientacji,
  • trudności z kojarzeniem i myśleniem,
  • zaburzenia mowy i koordynacji ruchów,
  • drgawki,
  • zaburzenia pamięci,
  • utrata pamięci,
  • śpiączka.

Czasami hipoglikemia pojawia się we śnie, a jej objawem mogą być koszmarne sny, a po przebudzeniu chory będzie się czuł, jakby miał kaca.

Niekiedy objawy hipoglikemii przypominają upojenie alkoholowe, zakochanie, a nawet szaleństwo. W takich sytuacjach zdarza się, że osoba chora trafia do izby wytrzeźwień, gdzie nie otrzymuje się odpowiedniej pomocy, czyli nie zostanie podana jej glukoza. Dlatego najlepiej, aby chorzy na cukrzycę nosili jakąś karteczkę z informacją o chorobie albo bransoletkę.

Leczenie hipoglikemii

Bardzo ważne jest jak najszybsze udzielenie pierwszej pomocy przy hipoglikemii, a jeżeli chory nie otrzyma takiej pomocy, to może dojść do śpiączki, a nawet do śmierci. Postępowanie przy:

  1. lekkiej hipoglikemii – chory będzie przytomny i może sam sobie pomóc, a wtedy pierwsza pomoc polega na podaniu prostych węglowodanów, które szybko będą mogły dostać się do krwioobiegu, np. kostka cukru czy woda z łyżeczką cukru. Po około 10 minutach powinno się mu poprawić. Osoby z cukrzycą najczęściej noszą przy sobie odpowiednie tabletki albo coś słodkiego. Możliwe jest też podanie węglowodanów złożonych, czyli, np. kanapka z pełnoziarnistego pieczywa. Takie węglowodany złożone wolniej uwalniają cukier do krwi, ale też poprzez to zapobiegają nawrotowi hipoglikemii. Warto po około godzinie wykonać kontrolny poziom glukozy;
  2. umiarkowanej i ciężkiej hipoglikemii – chory będzie przytomny, ale będzie potrzebował pomocy innych osób. Dlatego trzeba poszukać u niego glukagonu, ponieważ pacjenci z cukrzycą noszą je ze sobą i trzeba go podać domięśniowo. Jeśli po upływie 10 minut stan chorego nie poprawi się, to trzeba podać kolejną dawkę;
  3. ciężkiej hipoglikemii – chory jest nieprzytomny, więc nie można mu niczego podawać do ust, ponieważ mógłby zachłysnąć się. Taką osobę trzeba ułożyć w pozycji bocznej z głową odchyloną do tyłu i zadzwonić po karetkę. Tutaj ważne jest dożylne podanie glukozy, a jak odzyska przytomność, to można podać węglowodany i kontrolować glikemię.

Gdy ktoś zemdleje w wyniku niedocukrzenia, to osoba udzielająca pomocy powinna: nie wstrzykiwać insuliny, nie podawać jedzenia ani nic do picia, nie wkładać swoich rąk do ust osoby potrzebującej pomocy, a można wstrzyknąć glukagon i zadzwonić po pomoc.