Przewlekła, niezakaźna, nawracająca choroba zapalna o złożonej patogenezie, mediowana immunologicznie, charakteryzująca się występowaniem zmian skórnych oraz stawowo-ścięgnistych. Jest jednym z najczęstszych schorzeń dermatologicznych - według różnych źródeł cierpi na nią od 1 do 16% populacji europejskiej i amerykańskiej. Klasycznie wyróżnia się dwa typy: pierwszy, związany z dziedziczeniem autosomalnym dominującym, w którym objawy występują wcześniej, bo przed 40. rokiem życia, oraz drugi, rozwijający się zwykle w wieku 50-70 lat.  

Etiologia i patogeneza

Mimo licznych badań nie zostały dokładnie poznane. Chorobę prawdopodobnie wywołuje współistnienie:

  • czynników genetycznych - świadczy o tym częste rodzinne występowanie schorzenia (ok. 1/3 przypadków, a prawdopodobieństwo rozwoju łuszczycy u dziecka dwojga chorych rodziców lub u bliźniaka wynosi nawet 70%) i powszechna obecność u chorych pewnych antygenów zgodności tkankowej (HLA-Cw6) czy delecji genów LCE3C i LCE3B;  zaburzenia rogowacenia mogą być z kolei wywołane mutacją genu S na chromosomie 6; 
  • czynników immunologicznych: nadmiernej aktywności limfocytów T, zwłaszcza populacji CD8, dużych ilości krążącego TNF-α, czyli cytokiny typowej dla procesów zapalnych, oraz innych mediatorów zapalenia i proliferacji naskórka (interleukiny 1, 2, 6 i 8, interferonu γ, FGF, TGF β);
  • czynników środowiskowych.

Uważa się, że początek choroby często jest wiązany z infekcją paciorkowcową (zwykle górnych dróg oddechowych). Antygeny paciorkowców są niezwykle podobne do występujących w keratynie naskórka, dlatego przeciwciała wytwarzane przez organizm celem obrony przez drobnoustrojami mogą krzyżowo reagować z komórkami skóry i pobudzać limfocyty do ich atakowania.

Wśród innych czynników mogących zapoczątkować chorobę wymienia się:

  • urazy i długotrwały ucisk na skórę;
  • niską temperaturę;
  • ekspozycję na silne nasłonecznienie (choć inni autorzy sądzą, że może ona wpłynąć korzystnie na przebieg choroby);
  • stres;
  • inne infekcje: bakteryjne, wirusowe (w tym HIV) i grzybicze; uważa się, że przewlekłe, niedoleczone zakażenia mogą zaostrzać przebieg choroby;
  • leki: beta-blokery, leki przeciwmalaryczne, sole litu, aspirynę, niesteroidowe leki przeciwzapalne, inhibitory konwertazy angiotensyny, interferon α, odstawienie steroidów;
  • palenie tytoniu;
  • zmiany hormonalne - choroba często ujawnia się w okresie dojrzewania lub przekwitania;
  • nadwagę i otyłość.

Wszystkie powyższe czynniki powodują zaburzenia proliferacji keratynocytów i nieprawidłowości mikrokrążenia w brodawkach skóry, które leżą u podstawy obserwowanych zmian skórnych.

Obraz kliniczny

Typowe zmiany skórne to czerwonobrunatne grudki zlewające się w większe ogniska i pokryte srebrzystoszarą łuską. Występują one głównie na owłosionej skórze głowy, powierzchniach wyprostnych kończyn (a zwłaszcza na kolanach i łokciach) oraz w okolicy krzyżowej i pośladkowej. Zdrapywanie łusek wywołuje tzw. objaw Auspitza, czyli pojawienie się krwawiących punkcików na powierzchni zmian. Charakterystyczny jest również objaw Koebnera, czyli powstawanie wykwitów 6-12 dni po urazie naskórka, wzdłuż linii uszkodzenia.

Zmiany mają różne nasilenie - od drobnych, mało widocznych ognisk po postaci uogólnione ze złuszczaniem naskórka (erytrodermia). 

Choroba może zajmować również paznokcie, powodując ich zgrubienia, kruchość, żółtawe zabarwienie i rogowacenie podpaznokciowe, oraz stawy.

Postacie kliniczne

Wyróżnia się wiele odmian łuszczycy. Do najbardziej typowych należą:

  • łuszczyca zwyczajna, zwana też pospolitą (psoriasis vulgaris), stanowiąca 80-90% przypadków;
  • łuszczyca wysiękowa - w obrębie narządów płciowych i fałdów skórnych;
  • łuszczyca krostkowa uogólniona - jedna z najcięższych postaci, może przebiegać z objawami ogólnymi, np. gorączką;
  • łuszczyca krostkowa dłoni i stóp;
  • łuszczyca uogólniona - ze złuszczaniem naskórka;
  • łuszczyca stawowa - częściej u chorych z antygenem zgodności tkankowej HLA-B27; może prowadzić do trwałego zniekształcenia stawów;
  • łuszczyca brodawkująca - z obecnością wyniosłych wykwitów pokrytych łuską
  • łuszczyca odwrócona - na powierzchniach zgięciowych stawów, zwykle u osób starszych.

Leczenie

W pierwszej kolejności stosuje się leczenie miejscowe (czyli aplikowane na skórę), mające na celu usunięcie łusek i powstrzymanie nadmiernej proliferacji naskórka. U ok. 70% pacjentów wystarcza ono do opanowania choroby. Do najczęściej zalecanych leków należą maści mocznikowe i salicylowe, dziegcie, analogi witaminy D i kortykosteroidy.

Jeśli zmiany nie ustępują lub są uogólnione, wprowadza się leczenie systemowe, często oparte na modyfikacji odpowiedzi immunologicznej. Stosuje się m. in. metotreksat, cyklosporynę A, hydroksymocznik, retinoidy, a w ostateczności leki biologiczne, czyli przeciwciała monoklonalne skierowane najczęściej przeciw cytokinom zapalnym.

Inne metody leczenia to fototerapia, czyli ekspozycja zmienionych chorobowo obszarów na promieniowanie ultrafioletowe (UVB) wytwarzane przez specjalne lampy, oraz fotochemioterapia (PUVA, re-PUVA), która dla wzmocnienia efektu łączy naświetlanie z podawaniem leków światłouwrażliwiających.

Istotna jest również pielęgnacja skóry specjalnymi dermokosmetykami, unikanie stresów i urazów skóry oraz noszenie przewiewnych ubrań z naturalnych materiałów. Wspomagająco można stosować leki przeciwświądowe i uspokajające oraz kąpiele solankowe.

Czynniki łagodzące

Suplementy diety

Suplementy diety mogą pomóc złagodzić objawy łuszczycowe od wewnątrz. Według doniesień Narodowej Fundacji Psoriasis, stwierdzono, że olej z ryb, witamina D, oset mleczny, aloes, olejek z Oregonu i olej z pierwiosnków, pomagają złagodzić łagodne objawy łuszczycowej. Ważne jest, aby przyjmować wyłącznie suplementy, które nie zakłócają innych istniejących wcześniej warunków.

Zapobieganie wysuszaniu skóry

Użyj nawilżacza do utrzymywania powietrza w domu lub w biurze. Może to zapobiec przedostawaniu się suchej skóry. Środki nawilżające skóry są również świetne w utrzymaniu skóry delikatnej i tworząc barierę ochronną.

Unikaj perfumowanych środków

Większość mydeł i perfum posiada barwniki i inne chemikalia, które mogą podrażniać skórę. Oczywiście, mogą sprawić, że czujesz się wspaniale, ale mogą też podżegać do łuszczycy. Unikaj takich produktów, jeśli to możliwe, lub wybierz te z etykietami "wrażliwymi na skórę".

Jedz zdrowo

Dieta może odgrywać rolę w zarządzaniu łuszczycą. Wyeliminowanie czerwonego mięsa i przekąsek z dużą ilością tłuszczu może pomóc w redukcji zaostrzeń, które mogą wywoływać takie produkty. Ryby, nasiona, orzechy i kwasy tłuszczowe omega-3 są znane ze swojej zdolności do zmniejszenia stanów zapalnych. Może to być pomocne w opanowaniu objawów łuszczycy. Oliwa z oliwek może także mieć kojące korzyści, gdy stosuje się miejscowo do skóry. Spróbuj masować kilka łyżek na skórę głowy, aby rozluźnić łuszczycowe blaszki przed braniem prysznica.

Ciepłe kąpiele na swędzenie

Gorąca woda może być drażniąca dla skóry. Jednak letnia kąpiel z solą, olej mineralnym, mlekiem lub oliwą z oliwek może uspokoić swędzenie. Nawilżaj natychmiast po kąpieli, aby uzyskać podwójne korzyści.

Zredukuj stres

Każdy stan przewlekły, taki jak łuszczyca może być źródłem stresu. Może to stać się błędnym kołem, gdyż sam stres może pogorszyć objawy łuszczycowe. Oprócz zmniejszenia stresu, o ile to możliwe, tzreba rozważyć włączenie praktyk redukujących stres, takich jak joga i medytacja.

Unikaj alkoholu

Alkohol jest wyzwalaczem dla wielu osób cierpiących na łuszczycę. Badanie przeprowadzone przez Harvard Medical School wykazało zwiększone ryzyko wystąpienia łuszczycy wśród ludzi, którzy pili piwo ciemne. Ci, którzy pili co najmniej pięć razy dziennie piwo jasne, byli niemal dwukrotnie częściej narażone na łuszczycę w porównaniu z ludźmi unikającymi alkoholu.

Przestań palić

Unikaj tytoniu. Palenie tytoniu może zwiększyć ryzyko wystąpienia łuszczycy. Jeśli masz już łuszczycę, może to spowodować cięższe objawy.

Rokowanie

Łuszczyca jest choroba przewlekłą, przebiegającą z okresami zaostrzeń i remisji.

Źródło filmu: lifestyle.newseria.pl