Narodziny dziecka wiążą się z dużą zmianą w życiu każdej kobiety, ale też jej rodziny. Po ciąży pojawia wiele problemów, z którymi nie każda kobieta daje sobie radę. W związku z tym zaczynają się pojawiać jakieś trudności psychiczne i myśli, że nie potrafimy sobie z tym poradzić. Te objawy zaczynają się nasilać, a depresja poporodowa coraz bardziej negatywnie wpływa na życie kobiety oraz na jej kontakty z dzieckiem. Taka depresja rozwija się w ciągu kilku do kilkunastu tygodni po porodzie.

Depresja poporodowa a baby blues

Czasami bardzo trudno jest odróżnić syndrom baby blues od depresji poporodowej. Baby blues jest dolegliwością taką okresową, a dotyczy obniżenia samopoczucia kobiety, do czego dochodzi w wyniku hormonalnej reakcji na poród. Pojawiają się wahania nastroju, kobieta jest raz zadowolona, a następnym razem przygnębiona i smutna. W ciągu pierwszych trzech dni od porodu kobieta może nie chcieć pielęgnować swojego dziecka, ale to będzie taka naturalna reakcja, która dotyczy około 80% młodych matek, ale nie będzie to jeszcze przygnębienie poporodowe, czyli baby blues.

Ten syndrom baby blues trwa znacznie dłużej, bo jakieś 1,5 – 2 miesiące od porodu. Jego takie charakterystyczne objawy to:

zmęczenie,
utrata zainteresowania dzieckiem,
spadek samopoczucia,
w niektórych przypadkach pobudzenie,
wzmożona aktywność,
lęk.

Syndrom ten mija samoistnie i nie jest konieczne tutaj leczenie farmakologiczne.

Różnice pomiędzy depresją poporodową a syndromem baby blues:

DEPRESJA POPORODOWA	BABY BLUES
może trwać od kilu miesięcy do nawet kilku lat	trwa od około dwóch do sześciu tygodni
depresja rozpoczyna się do roku po porodzie	objawy są łagodne
najważniejsze objawy to: płaczliwość, niska samoocena, obniżenie nastroju, niechęć do działania, stany lękowe, spadek libido, utrata lub wzrost apetytu, zaburzenia snu, smutek, bierność, apatia	baby blues może pojawić się zaraz o porodzie do około trzeciego tygodnia
w niektórych przypadkach może pojawić się chęć wyrządzenia dziecku krzywdy	najważniejsze objawy to: nadmierna aktywność, wahania nastroju, zmęczenie, drażliwość, brak energii, niepewność
częstotliwość występowania od 14 do 26%	częstotliwość występowania od 26 do 85%
stosuje się leczenie farmakologiczne, psychoterapię oraz można chodzić na grupy wsparcia	matka nie chce wyrządzić dziecku żadnej krzywdy

Przyczyny depresji poporodowej

Przyczyną depresji poporodowej jest najczęściej spadek ilości hormonów płciowych po porodzie, a to powoduje nagłe zmiany w przekazach nerwowych, ale też dochodzi do zachwiania stabilności, jaką kobieta miała w czasie ciąży. Przed porodem kobieta ma wysokie stężenie takich hormonów, jak: progesteron, estrogeny i kortyzol, a zaraz po urodzeniu dziecka te hormony gwałtownie się obniżaj

Inną przyczyną może być również próba budowania więzi pomiędzy matką a dzieckiem, ale także jakieś stresujące przeżycia czy nawet występowanie depresji w przeszłości lub rodzinie. Poza tym większe ryzyko takiej depresji jest również u kobiet, które mają problemy małżeńskie, a także u tych, które nie mają wsparcia od najbliższych. Depresja może dotyczyć każdej kobiety, a jej przyczyny mogą być różnorodne.

Czynniki ryzyka, które zwiększają szanse na pojawienie się depresji poporodowej to:

wcześniejsze zaburzenia nastroju, zaburzenia lekowe, czy też zaburzenia snu;
występowanie powikłań w czasie ciąży i podczas porodu;
wpływ jakichś stresujących wydarzeń w życiu kobiety, brak wsparcia od rodziny, konflikty z partnerem, problemy zawodowe, a nawet złe relacje z własną matką;
przedłużający się smutek poporodowy albo hipomania poporodowa;
niechciana lub nieplanowana ciąża;
problemy zdrowotne dziecka zaraz po porodzie;
wcześniejsze poronienia lub narodziny dzieci martwych;
ciężki, długotrwały lub z powikłaniami poród;
poczucie uprzedmiotowienia podczas porodu, brak komunikacji i kontroli.

Objawy depresji poporodowej

Depresja poporodowa to problem, który może pojawić się niepostrzeżenie, a jej przebieg zależy od indywidualnych cech kobiety. Objawy depresji po porodzie można podzielić na:

objawy somatyczne, czyli cielesne – senność, utrata lub wzrost apetytu, problemy ze snem, nadmierne zmęczenie, częste budzenie się, czasem bóle brzucha, migrena, a także brak zainteresowania seksem;
objawy motywacyjne – poczucie braku sensu życia, spowolnienie psychoruchowe, bierność, apatia, niechęć do podejmowania decyzji oraz niechęć do działania;
objawy poznawcze – poczucie beznadziei, pesymistyczne myślenie, poczucie nieradzenia sobie, przekonanie o własnej niekompetencji oraz bezwartościowości, czarnowidztwo, niska samoocena, myśli samobójcze oraz poczucie braku wyjścia z danej sytuacji;
objawy emocjonalne – obniżenie nastroju, smutek, płaczliwość, drażliwość, utrata radości życia, niezdolność do odczuwania przyjemności, przygnębienie oraz stany lękowe, które są podobne do syndromu poporodowego stresu pourazowego.

Młoda matka, która boryka się z depresją poporodową, będzie czuła, że nie jest dobrą matką, chociaż nie ma ku temu powodów, aby tak myśleć. Może też obsesyjnie martwić się zdrowiem dziecka albo w ogóle nie będzie czuła z nim żadnej emocjonalnej więzi. Takie objawy powinny zaniepokoić, ponieważ nie wolno ich lekceważyć i mogą one świadczyć, np. o psychozie poporodowej, której objawy to:

bezsenność;
nielogiczne, natrętne i nieuporządkowane myśli;
brak apetytu;
okresy manii;
halucynacje;
myśli samobójcze.

Objawy, na które młoda matka powinna zwrócić szczególną uwagę to:

brak radości z narodzin dziecka;
unikanie kontaktu z dzieckiem;
zmniejszenie zainteresowania wykonywaniem czynności, które są związane z opieką nad dzieckiem;
poczucie, że nie ma się kompetencji do opieki nad dzieckiem;
chęć skrzywdzenia dziecka;
poczucie nieradzenia sobie w nowej sytuacji;
obniżony nastrój;
poczucie własnej bezwartościowości albo nieuzasadnionej winy.

Jak radzić sobie z depresją poporodową?

Aby sobie poradzić z depresją poporodową warto nie oskarżać się o to, co jest. Ważne jest, aby wiedzieć, że te nieakceptowane przez nasz uczucia są wynikiem przeżywanej właśnie depresji poporodowej. Trzeba również znaleźć chwilę dla siebie, nawet pół godziny i ten czas trzeba sobie przeznaczyć na relaks albo na coś innego, co nam sprawia radość i przyjemność. Istotne znaczenie ma również aktywność, np. spacer, ponieważ dzięki temu można się dotlenić, ale też zadbać o swoje zdrowie i lepszy sen. To z kolei może sprawić, że będzie się miało takie poczucie panowania nad sobą i nad całą sytuacją. Ważne znaczenie ma również pozytywne myślenie, ponieważ zamartwianie się nic tutaj nie pomoże. Warto również poszukać wsparcia wśród rodziny i przyjaciół.

Leczenie depresji poporodowej

Przy depresji poporodowej bardzo istotne znaczenie ma leczenie przeciwdepresyjne. Najpierw lekarz przepisuje małą dawkę leku przeciwdepresyjnego i najmniej inwazyjnego, ponieważ taki lek dostaje się do mleka matki. Ważne jest, aby brać te leki jeszcze przez jakiś czas po ustąpieniu objawów depresji, ponieważ zmniejsza to ryzyko nawrotów.

Istotne znaczenie ma również psychoterapia, która powinna być uzupełnieniem leczenia farmakologicznego. Może to być terapia indywidualna albo grupowa. Poza tym ważne jest także wsparcie rodziny. Trzeba także dużo wypoczywać, wysypiać się, jeść regularnie i pić duże ilości wody. Naprawdę dobry psychoterapeuta i grupa wsparcia mogą zdziałać wiele.

Jeśli kobieta nie będzie się leczyła, to może to doprowadzić do odrzucenia dziecka przez matkę i w związku z tym nie wytworzy się żadna więź pomiędzy nimi. Wraz z upływem czasu coraz trudniej będzie to nadrobić, a matka dalej będzie się odsuwała od dziecka.