Daltonizm jest wadą wzroku, w której oczy nie rozpoznają koloru zielonego i nie rozróżniają koloru żółtego, pomarańczowego i czerwonego. W związku z tym osoba, która jest daltonistą, może mieć problemy ze znalezieniem pracy, ale też czekają na nią inne problemy w związku z funkcjonowaniem w życiu codziennym. Daltonizm występuje głównie u mężczyzn i jest dziedziczny.

Co to jest daltonizm?

Daltonizm to wada wrodzona, która powoduje zaburzenie widzenia percepcji barw. Nazwa tej choroby pochodzi od angielskiego fizyka i chemika Johna Daltona, który dostrzegł sam, że widzi kolory zupełnie inaczej niż pozostali ludzie, tak więc kolor zielony widział jako czerwony.

Dopiero w 1994 roku w Instytucie Okulistycznym w Londynie zostały wykonane badania, w których dowiedziono, że złe widzenie kolorów bierze się z nieprawidłowej budowy siatkówki. Dowiedziono, że chodzi o brak jednego z fotoreceptorów, które odpowiadają właśnie za widzenie koloru czerwonego.

Przy daltonizmie bardzo ważne jest rozróżnienie dwóch pojęć, a jest to:

  • niedowidzenie barw (trichromatyzm, który jest nazywany też daltonizmem częściowym) – u osób z tym daltonizmem działają prawidłowo wszystkie czopki;
  • ślepota barw (dichromatyzm, który jest nazywany daltonizmem) – tutaj czopki zielone i czerwone będą niewykształcone albo występuje ich całkowity brak.

Przyczyny daltonizmu

Przyczyny daltonizmu są związane z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu danego rodzaju czopków albo ich niewykształcenie lub całkowity brak. To właśnie czopki, a dokładnie ich trzy rodzaje, odpowiadają za widzenie barw, które znajdują się w siatkówce oka, a jest to wewnętrzna i światłoczuła część gałki ocznej. Rola tych czopków polega na tym, że odbierają barwy. Każdy jeden czopek ma charakterystyczny dla siebie fotopigment, który reaguje na różną i specyficzną dla siebie długość fal świetlnych. Każdy z tych czopków zaopatrzony jest w jeden z trzech pigmentów, czyli czerwony, zielony lub niebieski. Te czopki nazywane są opsynem. Oko może widzieć różnorodne odcienie kolorów, ponieważ łączy ze sobą barwy podstawowe.

Nie w każdym przypadku daltonizm jest dziedziczny, ponieważ może się rozwinąć w wyniku choroby dróg wzrokowych albo siatkówki, a będzie to:

  • w wyniku procesu starzenia się;
  • w wyniku rozwoju różnych chorób oka, czyli jaskry, zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej oraz retinopatii cukrzycowej;
  • w wyniku urazu oka;
  • jako skutek uboczny stosowania niektórych leków.

Rodzaje daltonizmu

Wyróżnia się trzy rodzaje daltonizmu:

  • monochromatyzm – jest to całkowity brak możliwości odróżniania barw. Jest to najpoważniejsza odmiana daltonizmu, ale występuje bardzo rzadko. Do tego rodzaju daltonizmu dochodzi, ponieważ jest to spowodowane całkowitym niedorozwojem czopków siatkówki. Z tym związany jest problem przystosowania się do światła i mała ostrość wzroku;
  • dichromatyzm – osoba cierpiąca na ten rodzaj daltonizmu w ogóle nie będzie odróżniała barwy zielonej lub czerwonej, a powstaje w wyniku brakującego fotoreceptora;
  • trichromatyzm – charakteryzuje się on różnicą w czułości czopków w siatkówce, a to powoduje, że dochodzi do obniżenia nasycenia jednej z barw.

Jakie są objawy daltonizmu?

Objawy zależą od postaci choroby. Osoba, która jest daltonistą może rozpoznawać wiele barw i w ogóle nie ma świadomości, że widzi inaczej niż pozostałe osoby. Niektóre osoby mogą widzieć kilka kolorów. Bardzo rzadko zdarzają się również takie przypadki, że daltonista rozróżnia tylko trzy kolory: biały, szary i czarny.

Życie codzienne daltonisty

Daltoniści mają problemy nie tylko  w znalezieniu pracy, ale również w życiu codziennym. Problemem jest dla nich prowadzenie samochodu, ponieważ nie wiedzą, jak się zachować na światłach. W związku z tym stwarzają niebezpieczeństwo nie tylko dla siebie, ale również dla innych. Może się też tak zdarzyć, że osoba, która jest daltonistą, przejedzie przez tory kolejowe, ponieważ nie będzie widziała świecącej na czerwono lampy.

Diagnoza daltonizmu

Daltonizm można rozpoznać w oparciu o specjalistyczne badania wzroku. Do takich badań wykorzystywane są barwne tablice pseudoizochromatyczne. Jest też inne badanie okulistyczne, które jest o wiele dokładniejsze, a używa się do niego anomaloskopu. Podczas takiego badania porównuje się dwa kolory.

W innym badaniu wykorzystuje się karty z obrazkami, które są złożone z kolorowych kropek, które układają się w jakiś kształt. Zadaniem osoby badanej jest odczytanie obrazków, a dzięki temu okulista może ocenić, z którymi problemami pacjent ma problem.

Leczenie daltonizmu

Niestety nie ma żadnej metody, która pozwoliłaby wyleczyć wrodzony daltonizm, ale możliwe jest skorygowanie niektórych zaburzeń. Leczenie jest również uzależnione od przyczyny daltonizmu. Jeśli przyczyną choroby była zaćma, to widzenie kolorów można odzyskać dzięki operacji.

Możliwe jest również korygowanie daltonizmu za pomocą odpowiednich soczewek. Te soczewki zbudowane są w ten sposób, aby można było wywołać w oku bodźce, na które reaguje osoba widząca i rozróżniająca wszystkie barwy. Dzięki noszeniu takich soczewek daltonista będzie mógł widzieć kolory, których wcześniej nie widział. Jeśli pacjent ma częściowy daltonizm, to możliwa jest nawet całkowita korekcja widzenia kolorów.