Chrypka - przyczyny i leczenie

Chrypka oznacza problemy i zaburzenie pracy fałdów głosowych krtani. To z kolei znaczy, że chrypka może świadczyć nie tylko o nadmiernym obciążeniu strun głosowych, ale też może wskazywać na poważną chorobę. Taka chrypka zazwyczaj połączona jest z uczuciem suchości i drapania w gardle. Są różne przyczyny chrypki, a pomóc na nią mogą różne domowe sposoby i leki bez recepty.

Jak powstaje chrypka?

Chrypka to inaczej zmiana barwy głosu na szorstki i przeważnie jest ona połączona z uczuciem suchości i drapania w gardle. Czasami do jej powstawania dochodzi, gdy zaczerpnie się haust zimnego powietrza, ale też pojawia się, gdy długo mówi się głośno, np. przebywając w klubie lub na koncercie. Takim normalnym objawem jest zachrypnięty głos, gdy przez pewien czas nadużywa się narządu mowy i wtedy nie powinno to budzić naszego niepokoju. Jednak są też sytuacje, kiedy taka chrypka powinna niepokoić, np. gdy jest ona przewlekła i trwa ponad cztery tygodnie albo długotrwała chrypka u dziecka.

Zarówno krtań, jama ustna, jama nosowa i układ oddechowy są ważne w tworzeniu ludzkiego głosu. Jeśli chce się wydać z siebie dźwięk, to najpierw trzeba wziąć wdech, a potem napinane się fałdy głosowe, które znajdują się w krtani i wydycha się powietrze. W czasie takiego wydechu fałdy głosowe na zmianę napinają się i rozluźniają, a to oznacza, że zachodzi drganie. Dzięki temu, że powietrze przedostaje się pomiędzy drgającymi fałdami,  tworzy się dźwięk krtaniowy. Później w jamie ustnej, gdzie wpływ swój mają wargi, język, policzki i podniebienie, ten dźwięk krtaniowy ulega przekształceniu w dźwięk, który jest słyszalny i właśnie za pomocą niego można się porozumiewać.

Formy chrypki

Chrypka może mieć formę:

• krótkotrwałą – jej przyczyną jest nadwyrężenie głosu albo występowanie choroby dróg oddechowych (wtedy chrypka mija razem z chorobą);
• przewlekłą – jest to chrypka, która utrzymuje się ponad cztery tygodnie i w tym przypadku należy odwiedzić lekarza, ponieważ może ona mieć poważne przyczyny.

Przyczyny chrypki

Przewlekła chrypka ma poważniejsze przyczyny, do których można zaliczyć:

• guzka albo polipa w obrębie strun głosowych;
• postępującego bliznowacenia albo pogrubienia, rozrostu fałdów głosowych;
• ucisk na nerwy, które zaopatrują fałdy głosowe.

Wśród innych przyczyn wyróżnia się:

• refluks, czyli cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku;
• odpowiedź alergiczną;
• zapalenie stawu perścienno – nalewkowego (np. w wyn iku dny moczanowej);
• ogólne osłabienie;
• zadziałanie toksycznych oparów lub wyziewów;
• uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego w wyniku nowotworu, neuropatii cukrzycowej;
• zapalenie krtani w wyniku infekcji wirusowej albo bakteryjnej;
• niedoczynność tarczycy, która prowadzi do osłabienia siły mięśniowej, a poprzez to zmniejsza się napięcie fałdów głosowych i chrypki
• przewlekły alkoholizm;
• przekrwienie krtani oraz obrzęk fałdów głosowych w związku z niekorzystnym wpływem ekstremalnych czynników pogodowo – klimatycznych, np. wiatr, mróz, wilgoć);
• stany po intubacji mechanicznej, wentylacji albo po bronchoskopii;
• przeciążenie i nadwyrężenie fałdów głosowych, np. długotrwała rozmowa, śpiewanie, nadmierne krzyki.

Chrypka a palenie papierosów

Bardzo często chrypka pojawia się u osób, które palą papierosy. Jest to spowodowane tym, że dym papierosowy, który wdycha się do płuc, niszczy nabłonek dróg oddechowych, ale też podrażnia go. Przy nałogowym paleniu papierosów nie jest możliwe jego odbudowanie.

Chrypka a zapalenie nagłośni

Zapalenie nagłośni to bardzo rzadka choroba, która ma niestety poważny przebieg. Przyczyną takiego zapalenia mogą być rozwijające się bakterie, a jej objawem jest obrzęk. Ten obrzęk może nawet całkowicie zablokować drogi oddechowe. Pojawia się również chrypka, która jest początkowym objawem. Chrypka rozwija się wraz z rozwojem zapalenia nagłośni, aż do zupełniej utraty głosu.

Chrypka a nowotwór gardła i krtani

O wiele poważniejszą przyczyną chrypki jest nowotwór. Bardzo często właśnie osoby z przewlekłą chrypką słyszą diagnozę, jaką jest nowotwór. Szczególnie powinna zaniepokoić ta długo trwająca chrypka, której towarzyszy:

• suchość w ustach,
• duszności,
• problemy z przełykaniem,
• utrata masy ciała.

Chrypka a brodawczaki strun głosowych

Brodawczaki mogą powstawać na strunach głosowych, ale też mogą zaatakować tchawicę. Wtedy poza chrypką, pojawia się również duszność.

Chrypka a alergia

Chrypka może być spowodowana alergią, jeżeli będzie jej towarzyszyła:

• duszność,
• świszczący oddech,
• załamywanie się głosu.

Może także oznaczać nadchodzącą astmę oskrzelową i tutaj bardzo niebezpieczny będzie nagły obrzęk, który może doprowadzić do uduszenia chorego.

Leczenie chrypki

Jeśli chrypka jest objawem, który towarzyszy innym chorobom albo jest efektem nadmiernego wysiłku fizycznego, to można zastosować następujące metody:

• strunom głosowym trzeba pozwolić odpocząć oraz dać im czas na regenerację, czyli trzeba unikać zbyt dużego i zbyt głośnego mówienia;
• bardzo ważne jest nawilżanie powietrza, aby nie dochodziło do wysuszenia błon śluzowych układu oddechowego;
• skutecznym sposobem jest też płukanie gardła solą/roztworem soli kuchennej, ponieważ sól ma działanie bakteriobójcze, co pomoże też pokonać współistniejące infekcje;
• do nawilżenia gardła można również użyć siemienia lnianego, gdyż picie naparów z niego złagodzi stan zapalny, ale też przyniesie ulgę dla podrażnionej błony śluzowej;
• jeśli problemem jest szorstki głos, to pomóc może picie dużej ilości płynów, dzięki czemu nie odwodnimy się, ale też nawilży się błonę śluzową gardła;
• trzeba przestać palić papierosy;
• okresowo trzeba przestać przyjmować różne zimne płyny;
• można stosować inhalację parą wodną albo naparem z olejków eterycznych, rumianku lub szałwii.

W leczeniu pomóc mogą również dostępne tabletki bez recepty, które są na chrypkę i zawierają w swoim składzie, np. ekstrakt z porostu islandzkiego. Te tabletki sprawiają, że na śluzówce tworzy się ochronny film, ale też nawilżają gardło i struny głosowe, poprawiają komfort mówienia.