Chrapanie jest zaburzeniem oddechu, do którego dochodzi w wyniku utrudnionego przepływu powietrza przez gardło. Najczęściej pojawia się w czasie głębokiego snu. Chrapać mogą osoby w różnym wieku, a sposobem na nie jest, np. zmiana pozycji snu podczas spania, unikanie używek czy zmniejszenie masy ciała.

Jak dochodzi do chrapania?

Chrapanie to nic innego jak łopotanie miękkich części gardła w strumieniu oddechowym. U poszczególnych pacjentów chrapanie może powstawać w różnych miejscach, np. gardła. W chrapaniu bardzo ważną rolę odgrywa podniebienie miękkie i prawdopodobnie języczek. W czasie chrapania podniebienie miękkie zaczyna drgać i powstają wibracje, które powodują zwężenie górnych dróg oddechowych, a może do niego dochodzić podczas wdechy, jak i wydechu.

Jak zatem powstaje chrapanie? Do chrapania dochodzi, gdy górne drogi oddechowe są zwężone z jakiejś przyczyny, a to powoduje przyspieszenie strumienia powietrza. Odgłos chrapania powstaje w gardle.

Na przykład u osób z nadwagą często może dochodzić do chrapania, ponieważ tkanka tłuszczowa w miękkich częściach gardła będzie uciskała górne drogi oddechowe i powodowała ich zwężenie. Natomiast dzieci mogą chrapać, jeżeli mają polipy w jamie nosowej albo za duże migdałki. Niektóre osoby będą spały spokojnie na boku, a gdy przewrócą się na wznak, to zaczynają chrapać. Dzieje się tak, ponieważ przednia ściana gardła zbliża się do tylnej.

Czynniki ryzyka sprzyjające chrapaniu

Jest kilka ważnych czynników, które sprzyjają rozwojowi chrapania, a należą do nich:

nadwaga,
alkohol,
płeć męska,
środki uspokajające,
palenie,
leki rozluźniające mięśnie.

Czy chrapanie może być przyczyną choroby?

Czasami chrapanie może wskazywać na bardziej znaczący problem.

Stałe zmęczenie i bezdech

Chrapanie u każdej osoby powstaje tak samo, czyli poprzez to, że strumień powietrza wprawia w drganie podniebienie miękkie. Jednak u niektórych chrapiących chrapanie może przeplatać się w odstępach minutowych z absolutną ciszą. Wtedy to chrapanie wskazuje na bardzo poważny problem, gdyż prawdopodobnie osoby te cierpią na bezdech, który jest połączony z zatrzymaniem oddechu, wybudzeniami i spadkami wysycenia tlenu.

Natomiast w przypadku chrapiących przez dłuższy czas, jest to zwykłe chrapanie, podczas którego gardło nie zapada się, a dzięki temu możliwe jest normalne oddychanie.

Nadciśnienie i chrapanie

W 1980 roku postawiono tezę, że u chrapiących częściej występuje nadciśnienie, co potwierdzały przeprowadzone badania. Jednak inne badani potwierdziły, że chrapanie nie ma żadnego wpływu na nadciśnienie. Jednak te sprzeczne dane można wyjaśnić tak, że tylko osoby chrapiące z reakcjami wybudzenia mają skłonności do nadciśnienia, a potwierdzają to wyniki niektórych nowych badań. Obecnie specjaliści uważają, że nadciśnienie w ciągu dnia nie ma żadnego związku z chrapaniem. Ale w momencie chrapania może dojść do podwyższenia ciśnienia.

Choroby serca i układu krążenia a chrapanie

Naukowcy uważają, że istnieją pewne czynniki ryzyka, np. nadwaga, palenie papierosów czy brak aktywności fizycznej, a to sprzyja zarówno chrapaniu, jak i powstawaniu chorób serca i układu krążenia. I z tego powodu niektórzy odnoszą błędne wrażenie, że chrapanie może powodować zwężenie naczyń wieńcowych i udar.

Astma i chrapanie

Okazuje się, że nocne ataki astmy mają ścisły związek z fazami snu. Napady astmy najczęściej występują w fazie drugiej i REM, a fazy snu głębokiego chronią przed takimi atakami. Co może pobudzać ataki astmy? Podciśnienie w klatce piersiowej może poprzez wegetatywnego układu nerwowego pobudzić właśnie ataki astmy. To podciśnienie podczas częściowego albo całkowitego zapadnięcia się gardła.

Leki, nadwaga i alkohol – czy wpływają na chrapanie?

Wpływ na pojawienie się chrapania ma pozycja, na której śpimy. Jeśli śpi się na wznak, to język, podniebienie miękkie i migdałki zaczynają się przesuwać w dół. To z kolei utrudnia przepływ strumienia powietrza, przez co zaczyna on drgać. Natomiast pozycja na boku albo na brzuchu nie prowadzi do tego i osoba nie chrapie.

Duży wpływa na jakość snu ma spożywanie alkoholu, ponieważ alkohol ma działanie rozluźniające na mięśnie i może się stać to, co opisano powyżej. A to oznacza, że mięśnie języka, szyi oraz gardła tracą napięcie i zaczynają się zapadać, a poprzez to drogi oddechowe ulegają zwężeniu.

Chrapanie mogą również wywołać niektóre leki, np. leki nasenne, uspokajające oraz przeciwhstaminowe, ponieważ one również mogą rozluźniać mięśnie

Jednak najczęstszą przyczyną chrapania jest nadwaga. Kiedy poziom tkanki tłuszczowej będzie za wysoki, to będzie się ona również odkładała w obrębie błony śluzowej gardła, a to zwiększa opór przepływającego przez nie powietrza.

Częściej będą chrapać również osoby palące papierosy, ponieważ dym papierosowy drażni drogi oddechowe i powoduje ich obrzęk.

Diagnoza chrapania

Osoby, które chrapią, powinny udać się do lekarza, aby sprawdzić, czy chrapanie nie jest związane z czymś poważniejszym. Wtedy lekarz może zlecić wykonanie następujących badań:

tomografia komputerowa szyi oraz głowy – badanie to pozwala zobrazować różne anomalie i guzy;
badanie endoskopowe górnych dróg oddechowych przy użyciu wziernika – a dzięki temu można ocenić, czy drogi oddechowe są drożne;
badanie endoskopowe gardła, a przeprowadza się je podczas snu farmakologicznego chorego – dzięki niemu można ocenić funkcjonowanie górnych dróg oddechowych w trakcie zwiotczenia, które jest stanem naturalnym dla snu;
badanie ApneaGraph – pozwala zlokalizować miejsca upośledzenia górnych dróg oddechowych.

Poza badaniami ważne znaczenie ma przeprowadzenie wywiadu z pacjentem, dzięki czemu lekarz będzie mógł ocenić miejsce przeszkody podczas oddychania.

Leczenie chrapania

Czasami warto przyjrzeć się nawykom pacjenta, ponieważ niekiedy wystarczą drobne zmiany stylu życia i pozbędziemy się problemu, jakim jest chrapanie.

Metody, które zapobiegają chrapaniu

Do metod, które zapobiegają chrapaniu, należą:

zrezygnowanie ze środków nasennych oraz miorelaksacyjnych – ponieważ chrapaniu sprzyjają środki nasenne i rozluźniające mięśnie;
schudnięcie – nadwaga najbardziej sprzyja chrapaniu. Po walce z kilogramami chrapanie może ustąpić częściowo albo całkowicie. To, ile trzeba zrzucić kilogramów, aby przestać chrapać, zależy indywidualnie od każdego przypadku;
zmiana pozycji podczas snu – niektórzy chrapią tylko w pozycji na wznak, a więc wystarczy przekręcić się na bok albo spać na brzuchu;
abstynencja – alkohol tak samo wpływa na mięśnie gardła jak leki nasenne. Dlatego warto go unikać po godzinie osiemnastej;
rzucenie palenia – palenie może doprowadzić do stanów zapalnych błony śluzowej nosa, gardła, a także oskrzeli;
leczenie zaburzeń oddychania nosowego – niektórzy mogą chrapać tylko wtedy, gdy mają katar, a w takim przypadku pomóc mogą krople do nosa obkurczające śluzówkę.

Inne sposoby na walkę z chrapaniem

Aby zastosować właściwe leczenie, konieczne jest znalezienie przyczyny chrapania. Dostępne metody usuwania chrapania to:

uwulopalatopharyngoplastyka – polega na usunięciu języczka, łuków gardła, części podniebienia miękkiego, a czasami nawet migdałków;
laserowe usunięcie za bardzo rozbudowanego podniebienia miękkiego oraz języczka;
wprowadzenie implantów do podniebienia miękkiego – zabieg ten zwiększa drożność dróg oddechowych;
koblacja – jest to usunięcie miękkich tkanek, które są odpowiedzialne za chrapanie przy pomocy fal radiowych.

Chrapanie a bezdech senny

Głośne chrapanie może być również objawem bezdechu sennego, a jest to zaburzenie, które polega na zatrzymaniu oddechu podczas snu na dłużej niż 10 sekund albo spłycenie oddechu więcej niż o połowę. Przyczyną bezdechu są powtarzające się organicznie przepływy powietrza przez drogi oddechowe, a dzieje się tak w wyniku zwiotczenia odcinka górnych dróg oddechowych w obrębie gardła. To z kolei powoduje głośne chrapanie, wybudzenia z powodu braku powietrza, ale też powoduje, że organizm jest niedotleniony. Nato miast niedotlenienie niekorzystnie wpływa na zdolność koncentracji, poziom energii oraz libido.

Poza tymi objawami bezdech może prowadzić do bardziej poważniejszych powikłań, np. choroby układu krążenia, czyli niedociśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca oraz choroba niedokrwienna. Osoby, które chrapią, częściej chorują na zawały mięśnia sercowego oraz udary mózgu.

Chrapanie - przyczyny, czynniki ryzyka oraz leczenie