Najczęstszymi chorobami, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza pierwszego kontaktu, są choroby kręgosłupa. Taka dolegliwość nie pozwala człowiekowi normalnie funkcjonować, a jednym z najczęstszych objawów jest ból kręgosłupa, który pełni bardzo ważną rolę. Jego zadaniem jest utrzymanie ciała w pozycji wyprostowanej. Dlatego warto poznać, jakie są przyczyny takich dolegliwości i jakie są najczęstsze choroby kręgosłupa.

Przyczyny bólu kręgosłupa

Przyczyny bólu kręgosłupa mogą być różne, np. wady wrodzone, urazy, stany zapalne, a nawet choroby nowotworowe. Najczęściej jest to spowodowane złymi nawykami i nieprawidłową postawą albo zmianami zapalnymi.

Bóle pleców można podzielić na:

  1. bóle krótkotrwałe - czyli takie, które trwają do 6 tygodni i wynikają ze złej postawy ciała, nadwagi, długotrwałej pozycji siedzącej albo stojącej, mogą być wynikiem ciąży, nadmiernego wysiłku, a także spowodowane naciągnięciem albo przeciążeniem mięśni kręgosłupa oraz wiązadeł;
  2. bóle przewlekłe – pojawiają się przy zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa, chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa, złamaniu, które jest wynikiem osteoporozy, stenozie kanału kręgowego, dyskopatii oraz przy chorobach narządów wewnętrznych, nowotworach i infekcjach.

Najczęstsze choroby kręgosłupa

Jest wiele chorób kręgosłupa i warto od razu udać się do lekarza, gdy ból jest uciążliwy, utrzymuje się przez kilka godzin, ale też promieniuje do klatki piersiowej i kończyn. Gdy ból nie mija, a zażywa się środki przeciwbólowe, to również wskazanie do odwiedzenia lekarza specjalisty.

Choroby kręgosłupa, dyskopatia

Stenoza lędźwiowa

Choroba ta może mieć charakter wrodzony, ale też może pojawić się w wyniku urazu, stanów zapalnych tkanki miękkiej stawów albo w wyniku zwyrodnienia kręgosłupa. Ta choroba powstaje w wyniku zwężania kanału, którym przebiega rdzeń kręgowy. W związku z tym pojawia się ucisk nerwów, które od niego odchodzą i dlatego stale może boleć krzyż albo będą się pojawiały ataki podobne do rwy kulszowej. Objawy nasilają się, jeżeli się stoi albo chodzi po schodach, a żeby zmalały trzeba leżeć kilka godzin w łóżku i do tego pojawiają się skurcze łydek.

Zwyrodnienie kręgosłupa

Do zmian zwyrodnieniowych stawów kręgosłupa dochodzi w związku z brakiem ruchu oraz nadwagą, ale ważną rolę odgrywają również skłonności genetyczne. W wyniku zwyrodnienia kręgosłupa dochodzi do uszkodzenia krążków międzykręgowych, które są zbudowane z chrząstki. W związku z tym chrząstka staje się coraz cieńsza i zaczynają się na niej pojawiać rysy oraz nierówności. Wraz z upływem czasu może zaniknąć całkowicie, a wtedy kości będą się ocierały o siebie, co będzie powodowało silny ból. Do tego na tej chrząstce mogą powstać wyrośla, które będą wywoływać ucisk na rdzeń kręgowy i na nerwy, które odchodzą od tego rdzenia. Poza tym na kręgach mogą się również pojawić osteofity, a są to chrzęstne i kostne narośla, które również naciskają na nerwy. Wraz z upływem czasu trudniej będzie wykonywać nawet najprostsze ruchy, ponieważ to wszystko pociąga za sobą przykurcz wiązadeł oraz zanik mięśni stabilizujących kręgosłup.

Dyskopatia

Inaczej nazywana jest wypadaniem dysków, a są to płaskie, okrągłe poduszeczki, które oddzielają kręgi. Dochodzi do częściowego przemieszczania się dysków, ponieważ nie wysuwają się one całkowicie. Tak przemieszczające się dyski zakłócają symetrię kręgosłupa, a następnie uciskają na nerwy, które przechodzą przez kanał kręgowy albo wychodzą z niego. To z kolei powoduje silny ból, a czasami nawet nie można się ruszyć. Przeważnie dotyczy szyjnego i lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Przyczyną tej choroby mogą być słabe mięśnie grzbietowe, mechaniczne urazy kręgosłupa, pogłębiające się wady postawy, a także nadwaga i otyłość.

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Jest to choroba reumatyczna, a takie pierwsze objawy tej choroby to ból odczuwany w dolnej partii pleców oraz poranna sztywność. Wraz z upływem czasu ból może dotyczyć również wyższych części kręgosłupa. Kiedy dotrze do szyi, to stawy kręgosłupa zaczynają się zespalać, a wiązadła i jądra miażdżyste zaczynają twardnieć. W związku z tym kręgosłup wygina się w łuk oraz sztywnieje. Niestety tej chorobie nie da się zapobiec, a leczenie ma na celu utrzymanie elastyczności kręgosłupa jak najdłużej.

Osteoporoza

Wraz z wiekiem kości zaczynają tracić wapń, a poprzez to stają się porowate, łamliwe oraz kruche. Problem ten dotyczy przeważnie kości udowych, kręgów kręgosłupa oraz kości przedramion. W wyniku osteoporozy pojawia się skłonność do łamania się kości, ale też może dojść do zmniejszenia się wzrostu. Ta choroba pojawia się wraz z wiekiem, ale może postępować coraz szybciej, gdy:

  • w diecie jest mało wapnia,
  • nadużywa się alkoholu,
  • pali się papierosy,
  • kobiety wchodzą w okres menopauzy.

Lumbago

Lumbago jest nagłym i ostrym bólem w dolnej części pleców. Przyczyną pojawienia się tej choroby jest przeważnie przeszywający ból, który powstaje w wyniku wykonywania czynności, podczas których nadmiernie przeciąża się kręgosłup. Może do tego dojść, np. podczas dźwignięcia czegoś ciężkiego i w związku z tym pęka krążek międzykręgowy, a część miąższu wysuwa się do tyłu lub na bok. Takie wybrzuszenie jest określane mianem przepukliny jądra miażdżystego, która uciska znajdujące się w pobliżu nerwy i powoduje silny ból w krzyżu i czasami w nogach. Najczęściej dotyka ono lędźwiowej części kręgosłupa, a jego objawem jest ostry i uporczywy ból w plecach lub krzyżu, sztywność całego tułowia, uczucie mrowienia w stopach, drętwienie nóg. Natomiast ten ból najczęściej promieniuje od bioder oraz mięśnia czworogłowego.

Rwa kulszowa

To właśnie nerw kulszowy jest najdłuższym nerwem w naszym ciele, a odchodzi on od rdzenia kręgowego na wysokości bioder, a dalej biegnie w dół aż do śródstopia. Bardzo często ucisk tego nerwu spowodowany jest przepukliną jądra miażdżystego, która powstaje w dolnym odcinku kręgosłupa. Ucisk ten może być również spowodowany obrzękiem albo zwyrodnieniem stawu w kręgosłupie. Przy rwie kulszowej ból jest bardzo ostry, przenika ciało od dolnej części pleców, a następnie promieniuje na całą nogę i może nawet dotrzeć do pięty. Poza tym może pojawić się uczucie mrowienia oraz drętwienie kończyn i bezwładność. Jeśli nie będzie się leczyć rwy kulszowej, to może to doprowadzić do zaniku mięśni, które są unerwiane przez nerw kulszowy, a to z kolei może doprowadzić do utraty sprawności i będą się pojawiały kolejne ataki bólu.

Diagnoza chorób kręgosłupa

Jeśli uporczywy ból kręgosłupa nie mija, to warto zgłosić się do lekarza, gdzie bardzo ważne jest dokładne opisanie dolegliwości związanych z bólem. Koniecznie trzeba poinformować lekarza, w jakich sytuacjach pojawia się ból, co sprawia, że jest silniejszy, a co wpływa na jego zmniejszenie, czy promieniuje, czy pojawia się w nocy oraz inne zaobserwowane związane z tym objawy. Natomiast lekarz, aby postawić prawidłową diagnozę, może zlecić wykonanie następujących badań:

  • badanie przedmiotowe,
  • zdjęcie rentgenowskie,
  • ocenę kształtu kręgosłupa i jego ruchomości,
  • rezonans magnetyczny,
  • tomografię komputerową.

Leczenie bólu kręgosłupa

Możliwe jest leczenie objawów choroby za pomocą środków przeciwbólowych albo przeciwzapalnych, które zawierają w swoim składzie ketoprofen lub diklofenak. W niektórych przypadkach możliwe jest także skorzystanie z pomocy fizjoterapeuty. Taka rehabilitacja kręgosłupa może obejmować terapię złożeniową, którą stosuje się przy ostrym bólu, gdzie ważne jest znalezienie pozycji, która będzie najmniej bolesna. Pomóc może również masaż, który pozwoli przynieść ulgę i rozluźnić napięte mięśnie. Kolejnym sposobem jest terapia manualna, gdzie odpowiednio dobrana technika będzie mogła przywrócić prawidłowe ustawienie oraz ruch w stawach kręgosłupa. Niektórzy stosują również metody fizjoterapeutyczne, a także fizykoterapię. Fizykoterapia to nic innego, jak zabiegi, które mają na celu rozluźnienie mięśni, poprawę przepływu międzytkankowego.

Człowiek bardzo często funkcjonuje w takich sytuacjach, które bardzo niekorzystnie wpływają na układ ruchu. Jedną z takich nieodpowiednich dla kręgosłupa pozycji, jest pozycja siedząca, ale też może szkodzić praca, która wymaga długotrwałego stania. To z kolei przyczynia się do powstawania zmian w napięciu nerwowo – mięśniowym. Ważne jest to, że nasz kręgosłup jest odpowiedzialny za utrzymanie całego szkieletu, jak i również za jego pracę.