Bulimia to poważna choroba, która od razu powinna być leczona. Inaczej określana jest jako żarłoczność psychiczna. Osoba chora odczuwa olbrzymi głód, w efekcie czego pochłania duże ilości pokarmu w krótkim czasie, a następnie pozbywa się go poprzez prowokowanie wymiotów. Podczas takiego napadu chory zjada olbrzymie ilości jedzenia, ale bardzo często są to produkty niedogotowane, nadpsute i nierozmrożone.

Czasami chory przygotowuje się do ataku jedzenia, a więc będzie gromadził jedzenie, kupował dużo produktów kalorycznych i takich, na które na co dzień sobie nie pozwala. Chory przerywa napad objadania się, gdy ma przepełniony żołądek, bóle brzucha czy niespodziewane pojawienie się drugiej osoby. Potem chory prowokuje wymioty, stosuje duże ilości leków przeczyszczających albo moczopędnych, a nawet stosuje lewatywę. Kiedy chory naje się, czuje chwilową ulgę, co łagodzi jego napięcie. Podobną funkcję mają również, np. wymioty, ponieważ chory dzięki temu odzyskuje kontrolę nad ciałem i procesem jedzenia.

W bulimii bardzo charakterystyczne jest również koncentrowanie się na własnym ciele, jego kształcie i wadze. Poza tym chory ma poczcie frustracji, nieszczęścia i niezadowolenia.

Diagnoza różnicowa

Bulimia najczęściej kojarzona jest z pochłanianiem dużych ilości pokarmów, a następnie pozbywaniem się go poprzez prowokowanie pokarmów. Jednak te objawy mogą również towarzyszyć innym problemom zdrowotnym. Aby rozpoznać bulimię, konieczne jest wykluczenie wszystkich innych przyczyn wymiotowania, a mogą to być:

  • choroby zakaźne;
  • wady rozwojowe;
  • inne niezakaźne choroby przewodu pokarmowego, np. przepuklina żołądka, przełyku, zwężenie światła dwunastnicy, ostre nadmierne wypełnienie żołądka, alergie pokarmowe, wirusowe zapalenie wątroby, choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy oraz choroby układu nerwowego.

Bulimia i kontrola

Wiele osób uważa, że chorzy na bulimię charakteryzują się brakiem kontroli nad sobą i jedzeniem oraz deficytem silnej woli. Taki sposób myślenia potwierdzają również chorzy, ponieważ dominuje u nich poczucie braku kontroli nad sobą oraz swoimi zachowaniami, które związane są z jedzeniem. Jednak można powiedzieć, że chorzy na bulimię mają silną kontrolę nad tym, co jedzą i jak jedzą. Szczególnie w czasie pomiędzy sesjami objadania się i wymiotowania. Po czasie obżarstwa i folgowania sobie, chory zaczyna stosować różne diety, powstrzymywać się od jedzenia albo stosowania środków przeczyszczających oraz ćwiczeń fizycznych. Takie postępowanie świadczy o wysokiej samokontroli. Natomiast podczas rytuału jedzenia chory zaczyna sobie folgować i zaczyna ucztę, do której niezbędna jest utrata kontroli. To oznacza, że osoby z bulimią mają nadmierną kontrolę nad jedzeniem podczas zachowań kompensacyjnych, a tego nie da się utrzymać przez dłuższy czas i prowadzi to często do niespodziewanej utraty kontroli.

Jak chory z bulimią widzi siebie?

Wielu naukowców uważa, iż zaburzone postrzeganie własnego ciała i wyglądu traktowane jest jako jeden z czynników ryzyka dla rozwoju bulimii. Podczas diagnozy bardzo ważne znaczenie ma, czy osoba chora z bulimią będzie:

  • przejmowała się swoim wyglądem, jakąś jedną albo różnymi częściami ciała;
  • nie lubiła swojego wyglądu, pomimo tego że inni twierdzą, że dobrze wygląda;
  • czekała na potwierdzenia od innych, że dobrze wygląda;
  • unikała lusterek, ponieważ nie znosi swojego wyglądu albo dużo czasu będzie spędzała czas przed lustrem, np. czesząc włosy;
  • sądziła, że inni patrzą na nią krytycznym wzrokiem;
  • reagowała złością albo przygnębieniem na swój wygląd.

Żadne zaburzenia obrazu ciała nie są specyficzne w bulimii, to i tak u wielu chorych pojawia się dezaprobata własnego ciała albo twierdzenie, że jest się nieatrakcyjnym.

Objawy bulimii

Osoba z bulimią bardzo często wygląda na zdrową, ale inni mogą zauważyć różne objawy. Podczas badania lekarz może stwierdzić i zobaczy objawy, które świadczą o częstym i regularnym wymiotowaniu:

  • powiększone gruczoły szyjne,
  • arytmia w prac serca,
  • przepuklina,
  • rany na przełyku,
  • zakażenie gruczołów ślinowych,
  • blizny na grzbiecie dłoni po wkładaniu dłoni do gardła w celu prowokowania wymiotów.

Z kolei dentysta może zauważyć:

  • zniszczone szkliwo rzez kwasy żołądkowe, co jest spowodowane częstymi wymiotami;
  • liczne dziury w zębach;
  • choroby dziąseł;
  • ubytki zębów.

Natomiast rodzina może dostrzec następujące objawy:

  • omdlenia,
  • zawroty głowy,
  • skargi na zmęczenie,
  • bóle mięśni,
  • bóle gardła.

Powikłania bulimii

Należy również zwrócić uwagę na najczęstsze powikłania fizyczne bulimii, a są to powikłania związane z wymiotami:

  • zapalne obrzęki ślinianek przyusznych;
  • ubytki naskórka na grzbietowej powierzchni dłoni;
  • przewlekłe zapalenie trzustki, obrzęk;
  • ubytki szkliwa albo próchnica zębów;
  • nadżerki w przełyku i żołądku;
  • zapalenie dziąseł;
  • nadżerki tylnej ściany gardła;
  • chrypka;
  • dzwonienie w uchu.

Do powikłań związanych z przeczyszczaniem zalicza się:

  • biegunki,
  • zaburzenia równowagi wodno – elektrolitowej,
  • wahania masy ciała,
  • odwodnienie.

Są również powikłania związane z zabiegami kompensacyjnymi:

  • krew w zwracanej treści żołądkowej;
  • refluks;
  • arytmia serca;;
  • osteoporoza;
  • porażenna niedrożność jelit;
  • niepłodność;
  • zaburzenia miesiączkowania;
  • uszkodzenie obwodowego układu nerwowego;
  • napady drgawek i kurcze mięśniowe;
  • bóle głowy;
  • zmęczenie;
  • stałe, wzmożone pragnienie;
  • częste oddawanie moczu.

Znaczenie bulimii

Osoba chora odczuwa pewne zyski, które płyną z bulimii, a zalicza się do nich:

  • daje uczucie chwilowej wolności, chwilowa ucieczka albo chwilowe zapomnienie;
  • daje poczucie bezpieczeństwa;
  • sprawia, że członkowie rodziny i przyjaciele zwracają na nas uwagę;
  • z jednej strony dyscyplinuje, a z drugiej strony karze;
  • umożliwia radzenie sobie z trudnymi myślami, uczuciami i doświadczeniami;
  • pomaga w utrzymaniu rodziny razem i sprawowaniu nad nią kontroli;
  • pozwala odsunąć w czasie albo nie podejmować żadnych wyzwań czy zadań, które są trudne dla chorego;
  • staje się towarzyszem i przyjacielem, którego dobrze się zna;
  • uwalnia od codziennej rutyny i nudy.

Leczenie bulimii

Ważne znaczenie ma wybór miejsca, w którym będzie się leczyła osoba chora. Istotne znaczenie ma rozstrzygnięcie, czy konieczna jest hospitalizacja, a czy może wystarczy tylko leczenie ambulatoryjne. Farmakoterapia ma tutaj znaczenie drugorzędne, ale w pewnych przypadkach bulimii jest bardzo skuteczna. Bardzo dobre efekty lecznicze ma fluoksetyna, a także podawanie innych leków z grupy SSRI. W leczeniu zaburzeń łaknienia bardzo często stosowane są leki przeciwlękowe, terapia hormonalna, terapia uzupełniająca wapń i fosforany, terapia przeciwdziałająca zaburzeniom elektrolitowym, a także przeciwko powikłaniom zaburzeń odżywiania.

Terapia bulimii

Psychoterapia to najlepszy sposób, aby pomóc osobom z problemami odżywiania się. Cele takiej terapii to:

  • zredukowanie lub wyeliminowanie przejadania się;
  • monitorowanie wzorów przejadania się i wymiotowania;
  • opracowanie diety, która będzie mniej restrykcyjna;
  • wprowadzenie i zachęcenie do zdrowych ćwiczeń, które nie mają na celu wyniszczenia organizmu;
  • istotne znaczenie ma również leczenie współwystępujących zaburzeń psychicznych oraz innych problemów związanych z zaburzeniami własnego ciała;
  • diagnoza relacji rodzinnych i popracowanie nad nimi;
  • uczenie się radzenia sobie ze stresem.

W bulimii stosuje się poradnictwo żywieniowe, a także można zastosować terapię poznawczo – behawioralną, psychoanalityczną, humanistyczno – egzystencjalną, systemową, psychodynamiczną, a także leczenie farmakologiczne.

Przyczyny bulimii

Wyróżnia się czynniki podmiotowe, czyli wewnętrzne i kontekstowe, czyli zewnętrzne jako przyczyny bulimii. Czynniki wewnętrzne bulimii to:

  • negatywny stosunek do swojego ciała i wyglądu;
  • brak pewności siebie, niskie poczucie własnej wartości oraz zaniżona samoocena;
  • trudności z wyrażaniem swoich potrzeb;
  • skłonność do perfekcjonizmu;
  • silna potrzeba zadowolenia innych osób, zainteresowania ich sobą;
  • wpływ kultury medialnej, np. TV;
  • trudności z radzeniem sobie z konfliktami i okazywaniem negatywnych emocji;
  • obawa przed zmianami, które zachodzą w organizmie, a związane są z dojrzewaniem;
  • częste wahania nastrojów, stanów depresyjnych.

Poza tym są jeszcze czynniki zewnętrzne, do których zalicza się:

  • pochodzenie z rodziny, gdzie częste były kłótnie pomiędzy rodzicami, nadmierna opieka ze strony rodziców, ale też brak jednego rodzica;
  • doświadczenia z dzieciństwa, które są związane z nadużyciami fizycznymi, seksualnymi labo emocjonalnymi wobec dziecka;
  • występowanie w rodzinie problemów z odżywianiem się, np. stosowanie ciągłych diet przez matkę;
  • gdy jedno z rodziców miało objawy depresji lub innych zaburzeń psychicznych;
  • przebywanie wśród osób, które mają bulimię lub inne problemy związane z odżywianiem się;
  • przebywanie wśród osób, które dużą uwagę przykładają do swojego wyglądu i wagi.

Zachowania wskazujące na bulimię

Są różne sygnały ostrzegawcze, które mogą wskazywać, że dana osoba cierpi właśnie na bulimię, a są to częste wahania wagi pomimo tego, że dana osoba normalnie je. Osoba ta ma krytyczny stosunek wobec własnego ciała i ciągle koncentruje się na swojej sylwetce, ale też może objadać się. Taka osoba unika wspólnego spożywania posiłków, woli jeść w ukryciu. Zaczynają pojawiać się problemy finansowe związane z wydawaniem pieniędzy na jedzenie. Chory ciągle będzie chował opakowania po jedzeniu produktów spożywczych albo wymiocin. Będą też nieregularne miesiączki, problemy z zębami i dziąsłami, które związane są z wymiotami. Z powodu nadużywania środków przeczyszczających pojawią się bóle brzucha. Do tego dojść może częsty ból gardła, jakieś infekcje z nim związane, ale też twarz może spuchnąć, jak i również dłonie. W związku z prowokowaniem wymiotów na dłoniach mogą pojawić się blizny i otarcia. Osoba chora będzie ciągle zmęczona, będzie się ciągle izolowała, będzie zainteresowana nowymi dietami, tabletkami obniżającymi łaknienie oraz przeczyszczającymi. Z domu będą znikały duże ilości jedzenia. Chory na bulimię będzie przygnębiony, ale też będzie miał częste przypadki grypy żołądkowej.